Wstęp

Badanie podmiotowe jest najważniejszą częścią procesu diagnostycznego. U osób z cukrzycą szczegółowy wywiad od pacjenta i rodziny znacznie przybliża zarówno prawidłowe rozpoznanie choroby, jak i wdrożenie właściwego, przewlekłego leczenia.

Wywiad należy prowadzić w warunkach jak najmniej krępujących dla pacjenta, z poszanowaniem godności i intymności.

U chorych na cukrzycę w czasie badania przedmiotowego nie zawsze stwierdza się odchylenia od stanu prawidłowego. W takiej sytuacji podstawą do wykonania badań laboratoryjnych i rozpoznania mogą być jedynie dokładne informacje o objawach klinicznych.

Cukrzyca jest chorobą przewlekłą, która dotyka nie tylko pacjenta, ale także jego rodzinę. Dlatego w badaniu podmiotowym należy również uwzględnić informacje od osób najbliższych. Wywiad zebrany od członków rodziny jest szczególnie ważny, gdy głębokie zaburzenia metaboliczne powodują zaburzenia świadomości i uniemożliwiają logiczny kontakt z chorym.

Elementy badania podmiotowego w cukrzycy

U każdego pacjenta z cukrzycą należy przeprowadzić całościowe badanie podmiotowe, uwzględniające:

• skargę główną
• aktualne i wcześniejsze leczenie cukrzycy (przebieg choroby, historia leczenia i jego skuteczności, hospitalizacje z powodu cukrzycy)
• dolegliwości ze strony poszczególnych układów i narządów
• choroby towarzyszące
• rodzinne występowanie cukrzycy
• warunki socjoekonomiczne
• nałogi
• uczulenia
• stosowane leki.

Istotne elementy badania podmiotowego uwzględniające specyfikę cukrzycy przedstawiono w tabeli 1.

Różnorodność objawów przy rozpoznaniu cukrzycy

Cukrzyca jest grupą chorób o bardzo różnorodnym przebiegu. Obraz kliniczny cukrzycy zależy od jej typu i wieku pacjenta; mogą na niego też wpływać choroby współistniejące.

Do rozwoju cukrzycy typu 1, wywołanej nieodwracalnym zniszczeniem komórek β wysp Langerhansa, może dojść w dowolnym momencie życia (od urodzenia do starości). Im młodszy pacjent, tym większe prawdopodobieństwo burzliwych objawów klinicznych w momencie rozpoznania. Po 35 r.ż. proces autoimmunologiczny przebiega wolniej niż u osób młodszych, stąd objawy kliniczne mogą być mniej charakterystyczne, a ich rozwój znacznie wolniejszy. Przyczyny cukrzycy typu 2 to m.in. nieprawidłowe funkcjonowanie komórek β trzustki i oporność tkanek obwodowych na insulinę; cukrzyca typu 2 stanowi około 90% przypadków zachorowań na cukrzycę wśród dorosłych.

Do klasycznych objawów świeżo rozpoznanej cukrzycy typu 1 należą:

• wielomocz (poliuria)
• wzmożone pragnienie (polidypsja)
• oddawanie moczu w nocy (nykturia)
• wzmożone łaknienie (polifagia)
• chudnięcie.