Wstęp

Neuropatia cukrzycowa jest najczęstszym powikłaniem cukrzycy. Składa się na nią wiele klinicznie jawnych i subklinicznych zespołów różniących się patogenezą, obrazem chorobowym, wynikami badań dodatkowych oraz charakterem uszkodzenia. Etiopatogeneza nie jest do końca znana, powszechnie uważa się jednak, że najważniejszym czynnikiem sprawczym jest przewlekła hiperglikemia i wynikające z niej zaburzenia metaboliczne, które na drodze skomplikowanych przemian prowadzą do uszkodzenia nerwów obwodowych. Wciąż trwają badania nad patomechanizmami neuropatii cukrzycowej oraz substancjami, które powstrzymałyby degenerację neuronów w przebiegu cukrzycy.

Definicja

Terminem neuropatia cukrzycowa określa się subkliniczne (utajone) lub jawne zaburzenia czynności obwodowego układu nerwowego (somatycznego i autonomicznego) u chorych na cukrzycę.

Definicja ta obejmuje wiele różnych zespołów klinicznych; neuropatia cukrzycowa może bowiem dotyczyć zarówno pojedynczych (mononeuropatia), jak i wielu nerwów (polineuropatia) obwodowych lub czaszkowych oraz ruchowych, czuciowych i autonomicznych.

Epidemiologia

Zachorowalność i chorobowość

Neuropatia cukrzycowa jest najczęstszym przewlekłym powikłaniem cukrzycy i równocześnie najczęstszą neuropatią stwierdzaną w krajach zachodnich. Częstość występowania neuropatii u chorych na cukrzycę nie jest dokładnie znana. Według różnych opracowań dotyczy ona od 10% do 90% chorych na cukrzycę w zależności od zastosowanych kryteriów rozpoznawania i metod diagnostycznych. Niektórzy sądzą, że biochemiczne i elektrofizjologiczne zaburzenia czynności nerwów dotyczą wszystkich chorych na cukrzycę. Chorobowość rośnie z wiekiem oraz z czasem trwania choroby.

Czynniki ryzyka

Znane czynniki ryzyka neuropatii cukrzycowej to:

• hiperglikemia
• częste hipoglikemie
• podeszły wiek
• długi czas trwania cukrzycy
• płeć męska
• wysoki wzrost
• nadciśnienie tętnicze
• zaburzenia gospodarki lipidowej
• otyłość
• nadużywanie alkoholu
• nikotynizm
• czynniki genetyczne.

Najważniejszym czynnikiem ryzyka neuropatii cukrzycowej jest niewłaściwa kontrola glikemii. Im większe zaburzenia glikemii, tym szybszy rozwój zmian degeneracyjnych w obwodowym układzie nerwowym. Wiadomo, że ryzyko rozwoju neuropatii zwiększa się o 10-15% na każdy dodatkowy 1% hemoglobiny glikowanej (HbA_1c).

Warto zauważyć, że wśród czynników ryzyka neuropatii cukrzycowej jest wiele czynników ryzyka chorób układu krążenia (nadciśnienie tętnicze, zaburzenia gospodarki lipidowej, nikotynizm itd.).