Wstęp

Definicja. Ostre niedokrwienie kończyn to zespół objawów klinicznych, które powstają w następstwie całkowitego nagłego przerwania dopływu krwi do kończyny. Często zjawisko to występuje również przy znacznie zmniejszonym dopływie krwi, który nie wystarcza do utrzymania spoczynkowej przemiany materii tkanek kończyny.

Przyczyny ostrego niedokrwienia kończyn

Ostre urazowe niedokrwienie kończyn:

• urazy jatrogenne (stan po cewnikowaniu np. PTCA, w trakcie zabiegu operacyjnego, przy repozycji złamania)

• urazy penetrujące (rany kłute, postrzałowe)

• złamania.

Ostre nieurazowe niedokrwienie kończyn:

• choroby serca (np. migotanie przedsionków, zawał mięśnia sercowego)

• stan nadkrzepliwości

• tętniak rozwarstwiający

• zakrzep tętniaka (np. tętnicy podkolanowej)

• zakrzep tętniczy (np. na blaszkach miażdżycowych)

• zakrzep przeszczepu naczyniowego.

Epidemiologia

Zapadalność – 4 przypadki na 10 tys. osób rocznie. Śmiertelność – 7-37%; zależy od przyczyn ostrego niedokrwienia kończyny oraz stopnia samego niedokrwienia i związanych z tym zaburzeń metabolicznych. Odsetek amputacji – 10-30%.

Obraz kliniczny

Typowe objawy (w piśmiennictwie anglosaskim 5 × P)

1. Ból (pain).

2. Brak tętna dystalnie do miejsca przerwania napływu (pulselessness).

3. Zblednięcie skóry (palor).

4. Parestezje (paresthesias).

5. Brak ruchów czynnych mięśni (paralysis).

Objawy dodatkowe

• wczesne – słabe wypełnienie żył powierzchownych i osłabiona gra naczyniowa oraz oziębienie kończyny

• późne – obrzęk, stężenie lub przykurcz mięśni, zmiany martwicze.