Wstęp

Definicja

Ostra zatorowość płucna (ZP) niejednokrotnie przebiega bardzo dramatycznie, wymaga więc szybkiego rozpoznania, a czasem wdrożenia leczenia wyłącznie na podstawie obrazu klinicznego, i to z zastosowaniem bardzo agresywnych metod chirurgicznych i farmakologicznych.

Czynniki ryzyka

Czynniki duże

Operacje:

• w obrębie jamie brzusznej i miednicy

• alloplastyka stawu biodrowego i kolanowego

• intensywna opieka pooperacyjna

• utrzymywanie wkłucia centralnego.

Położnictwo:

• późny okres ciąży

• cięcie cesarskie

• połóg.

Choroby kończyn dolnych:

• złamanie

• żylaki.

Nowotwory złośliwe:

• narządów jamy brzusznej i miednicy

• zawansowane lub z przerzutami

• chemioterapia.

Ograniczone poruszanie się:

• przewlekła hospitalizacja

• uszkodzenie rdzenia kręgowego

• pobyt w ośrodku opieki przewlekłej.

Potwierdzona przebyta żylna choroba zakrzepowo-zatorowa.

Czynniki małe

Sercowo-naczyniowe:

• wrodzona choroba serca

• przewlekła niewydolność serca

• nadciśnienie tętnicze

• zakrzepica żył powierzchownych.

Estrogeny:

• doustne środki antykoncepcyjne

• hormonalna terapia zastępcza.

Inne:

• przewlekła obturacyjna choroba płuc

• niewydolność oddechowa

• operacje laparoskopowe

• niesprawność z przyczyn neurologicznych

• utajony nowotwór złośliwy

• trombofilie (np. niedobór antytrombiny, białka C lub białka S, polimorfizm Leiden czynnika V, mutacja genu protrombiny, zespół antyfosfolipidowy)

• długotrwała podróż w pozycji siedzącej

• otyłość

• choroba Leśniowskiego-Crohna, colitis ulcerosa

• zespół nerczycowy

• przewlekła dializoterapia

• choroby mieloproliferacyjne

• nocna napadowa hemoglobinuria

• choroba Behçeta

• żylaki

• podeszły wiek

• pozostawienie w łóżku dłużej niż 3 dni.

Obraz kliniczny

Objawy

W rozpoznawaniu ostrej zatorowości płucnej najistotniejszy jest obraz kliniczny:

• nagła duszność z towarzyszącą tachypnoe

• tachykardia i nierzadko sinica

• objawy przeciążenia prawej komory, poszerzenie żył szyjnych, szmer niedomykalności trójdzielnej, wzrost głośności składowej płucnej II tonu

• hipotonia lub wstrząs, nagłe zatrzymanie krążenia, które na ogół poprzedzają objawy zawału płuca:

– ból w klatce piersiowej, często kłujący

– kaszel i krwioplucie.