Wstęp

Definicja i podział. Reakcja anafilaktyczna to zagrażająca życiu uogólniona reakcja nadwrażliwości. Najczęściej jest to reakcja immunologiczna, alergiczna, wywołana aktywacją komórek tucznych lub bazofilów po połączeniu z immunoglobuliną E (IgE). Skutkiem jest uwalnianie mediatorów, m.in.: histaminy, tryptazy, chymazy, karboksypeptydazy A, PAF, bradykininy, prostaglandyny, serotoniny, leukotrienów. Mediatory te działają na układy, w których obecne są liczne mastocyty: skórę, układ krążenia, oddechowy, pokarmowy oraz nerwowy. Podobny może być obraz kliniczny reakcji niealergicznej. Dla postę­powania w stanie nagłym mechanizm reakcji anafilaktycznej nie ma znaczenia.

Etiologia. Czynniki wywołujące:

• w mechanizmie alergicznym:

– alergeny wziewne (pyłki traw, drzew, chwastów, sierść zwierząt oraz ich wydaliny, roztocze kurzu domowego itp.)

– alergeny pokarmowe (często reakcje krzyżowe z alergenami wziewnymi)

– jady owadów

– leki (penicyliny, rzadziej inne antybiotyki, zwł. podane pozajelitowo, sulfonamidy, pre­paraty żelaza, leki uspokajające i zwiotczające)

– preparaty krwiopochodne, immunoglobuliny i szczepionki