Kolka nerkowa

Wstęp

Definicja. Kolka nerkowa to nagły ból zlokalizowany w okolicy lędźwiowej, promieniujący do nadbrzusza, podbrzusza, wewnętrznej powierzchni ud oraz do zewnętrznych narządów płciowych.

Epidemiologia. Kolka nerkowa jest najczęstszym urologicznym stanem nagłym. Bezpośrednią przyczyną napadu jest kamica dróg moczowych, występująca u 5-12% mężczyzn i 6% kobiet.

Patomechanizm. Złóg zlokalizowany w połączeniu miedniczkowo-moczowodowym lub w moczowodzie (ryc.) powoduje zatrzymanie (lub utrudnienie) odpływu moczu z nerki. Następstwem jest zastój moczu powyżej przeszkody, wzrost ciśnienia w układzie kielichowo-miedniczkowym i wzmożone napięcie mięśniówki miedniczki i moczowodu. W miejscu, gdzie zlokalizowany jest złóg, dochodzi do obkurczenia moczowodu i miejscowego niedokrwienia jego ściany.

Utrudniony odpływ moczu i wtórne wodonercze stwarzają dogodne warunki do rozwoju zakażenia. Zakażone wodonercze (roponercze) może prowadzić do urosepsy i jej najcięższej postaci, czyli wstrząsu septycznego.

Obraz kliniczny

Objawy kolki nerkowej

• Pacjent jest niespokojny, bezskutecznie próbuje znaleźć pozycję przynoszącą ukojenie (odwrotnie jest w przypadku zapalenia otrzewnej – chory leży bez ruchu)

• Nudności, wymioty, wzdęcie brzucha, objawy niedrożności porażennej

• Częstomocz (w przypadku podrażnienia pęcherza moczowego, gdy złóg położony jest w przypęcherzowym odcinku moczowodu)

• Krwiomocz lub krwinkomocz

• Skąpomocz lub bezmocz (u chorych z anatomicznie lub czynnościowo jedyną nerką lub obustronną kamicą moczowodową)

• Podwyższenie temperatury ciała, dreszcze, tachykardia, tachypnoe – w przypadku urosepsy

Diagnostyka różnicowa

• W różnicowaniu przyczyn nagłego bólu okolicy lędźwiowej należy uwzględnić: ▸ ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek ▸ zapalenie przydatków ▸ ostre choroby jamy brzusznej (perforacja, niedrożność, zapalenie wyrostka robaczkowego) ▸ ostry zespół wieńcowy ▸ skręt szypuły jądra ▸ rwę kulszową ▸ zapalenie uchyłków jelita grubego ▸ pęknięcie tętniaka aorty brzusznej.

• U kobiet w wieku przedmenopauzalnym przed diagnostyką z wykorzystaniem promieniowania jonizującego (RTG, TK) należy wykonać test ciążowy.

Badanie podmiotowe

• Najczęściej początek objawów jest nagły. W wywiadzie często występuje kamica dróg moczowych (podobne napady bólu w przeszłości).

• Objawem alarmującym jest gorączka i dreszcze.

Badanie przedmiotowe

Typowo stwierdza się bolesność okolicy lędźwiowej przy palpacji i wstrząsaniu (dodatni objaw Goldflama).