Wstęp

Definicja

Udar mózgu to nagłe ogniskowe lub uogólnione zaburzenia czynności mózgu, utrzymujące się >24 h (o ile wcześniej nie spowodują zgonu albo nie wycofają się po leczeniu trombolitycznym), bez innej przyczyny niż naczyniowa.

Przemijający napad niedokrwienny (TIA – transient ischemic attack) może mieć takie same objawy jak udar, w TIA ustępują one jednak w ciągu 24 h. Aktualnie rozważa się zmianę definicji TIA jako incydentu przemijającego niedokrwienia mózgu, w którym objawy utrzymują się krócej niż godzinę. Podejrzenie TIA wymaga również pilnej hospitalizacji, wykonania neuroobrazowania i badań laboratoryjnych (podobnie jak w udarze mózgu), ponieważ u około 10% osób z TIA dochodzi do udaru w ciągu 48 h.

Etiologia i podział

Udary niedokrwienne stanowią około 80% wszystkich udarów. Przyczyny to:

• miażdżyca dużych naczyń
• zator sercowo-naczyniowy
• choroba małych naczyń mózgowych (udar lakunarny)
• rozwarstwienie tętnic
• zapalenia naczyń mózgowych
• zaburzenia krzepnięcia (zespół antyfosfolipidowy, trombofilia)
• choroby uwarunkowane genetycznie (CADASIL – cerebral autosomal dominant arteriopathy with subcortical infracts and leukoencephalopathy, choroby mitochondrialne, anemia sierpowatokrwinkowa)
• infekcje (zapalenie opon, HIV)
• inne.
  
  

Udary krwotoczne u rasy białej stanowią 10-17% wszystkich udarów, 80-85% to krwotoki pierwotne. Ich przyczyną są najczęściej:

• nadciśnienie (czynnik sprawczy w ponad 50% przypadków)
• angiopatia amyloidowa i inne arteriopatie (30%).
  
  

Charakter wtórny ma 15-20% udarów krwotocznych, a przyczynami są:

• udar niedokrwienny
• powikłania leczenia trombolitycznego
• koagulopatie wrodzone lub wpływ leków antyagregacyjnych lub przeciwzakrzepowych
• tętniaki (częściej powodują krwotoki podpajęczynówkowe) i inne anomalie tętniczo-żylne
• zakrzepica żył mózgowia (ukrwotocznienie z przekrwienia)
• guzy mózgu
• zapalenie naczyń
• infekcje ośrodkowego układu nerwowego
• urazy
• stosowanie środków sympatykomimetycznych (amfetamina, kokaina).