Wstęp

Definicja. Rozwarstwienie aorty polega na rozerwaniu błony wewnętrznej (intimy). Powstaje fałszywy kanał zlokalizowany w zewnętrznej połowie błony środkowej. W 65-70% przypadków pęknięcie jest zlokalizowane w aorcie wstępującej, w 10% – w łuku, a w 20% – w aorcie zstępującej. W części przypadków (15%) nie można ustalić miejsca wejścia lub wyjścia. Rozwarstwie aorty jest rodzajem ostrego zespołu aortalnego (inne stany w tej kategorii to krwiak śródścienny, drążące owrzodzenie blaszki miażdżycowej, pęknięty tętniak aorty, uszkodzenie aorty w wyniku urazu).

Częstość występowania. Zachorowalność: 0,5-3,5/100 tys. przypadków rocznie, Polska: 300-800 przypadków rocznie. Rozwarstwienie aorty występuje 2-3-krotnie częściej u mężczyzn niż u kobiet, zwykle w wieku 60-80 lat. Według międzynarodowego rejestru IRAD: 65% przypadków wystąpiło u mężczyzn, średni wiek: 65 lat, 32% przypadków u chorych >70 r.ż. Choroba ta na tle stanów nagłych w internie występuje stosunkowo rzadko, odpowiada za 0-0,29% wszystkich stanów nagłych.

Etiologia. Do rozwarstwienia aorty dochodzi najczęściej w przebiegu nadciśnienia tętniczego (70-90%), przy tętniaku aorty (10-15%), w zaburzeniach syntezy kolagenu: 27-48% przypadków w zespole Marfana, Ehlersa-Danlosa czy ektazji pierścienia aorty. Inne możliwe przyczyny: dwupłatkowa zastawka aortalna (w 9-10% rozwarstwień), koarktacja aorty, zespół Turnera, zapalenie naczyń w przebiegu chorób zapalnych, uszkodzenie po zabiegach kontrapulsacji aortalnej czy cewnikowaniu serca, po zażyciu kokainy, urazach, w zakażeniach (kiła), po operacji zastawki aortalnej, w przebiegu zwyrodnienia torbielowatego błony środkowej, po ekstremalnych wysiłkach (podnoszenie ciężarów). Ciąża: przede wszystkim III trymestr (czynniki hemodynamiczne i hormonalne).

Podział

Klasyfikacja Stanford (Daily i wsp.), podział ze względu na miejsce początku rozwarstwienia:

• typ A – proksymalny, obejmuje część wstępującą aorty do tętnicy podobojczykowej lewej

• typ B – dystalny, od tego miejsca w kierunku zstępującym.

Klasyfikacja DeBakeya, zależnie od lokalizacji początku rozwarstwienia:

• typ I – proksymalna część aorty i przemieszczenie rozwarstwienia do części zstępującej

• typ II – rozwarstwienie ograniczone do aorty wstępującej

• typ III – dystalnie od odejścia lewej tętnicy podobojczykowej:

a) aorta piersiowa

b) poniżej przepony.

Obraz kliniczny

• W izolowanym rozwarstwieniu aorty piersiowej – bóle o charakterze przeszywającym, rozdzierającym, o zmiennej lokalizacji, zwykle zamostkowe, promieniujące do pleców (okolica międzyłopatkowa), brzucha u 75-90% chorych (konieczne różnicowanie!) – ...