Wstęp

Układ białokrwinkowy obejmuje 3 główne rodzaje krwinek białych (leukocytów):

• granulocyty
• monocyty
• limfocyty.
  
  

Wywodzą się one z 3 różnych układów:

• granulocytowego
• monocytowo-makrofagowego
• limfoidalnego.
  
  

Wśród granulocytów wyróżnia się:

• granulocyty obojętnochłonne (neutrofile)
• granulocyty kwasochłonne (eozynofile)
• granulocyty zasadochłonne (bazofile).
  
  

Dzięki współczesnym analizatorom hematologicznym można policzyć białe krwinki, a także podzielić je na 3 lub 5 rodzajów. Podział na trzy rodzaje obejmuje krwinki: NEU, LYM, MID. Podział na 5 rodzajów wyróżnia: NEU, LYM, MONO, EOS, BASO. Wyniki oznaczeń przedstawia się w postaci wartości bezwzględnych, wzoru odsetkowego oraz graficznie jako histogramy. Wyniki patologiczne sygnalizuje się za pomocą kolorów, strzałek lub informacji opisowych. W tabeli 1 przedstawiono normy wskaźników opisujących układ białokrwinkowy.

Podstawą rozpoznania zaburzeń ilościowych wyodrębnionych rodzajów leukocytów krwi obwodowej jest zmniejszenie lub zwiększenie o dwa odchylenia standardowe od średniej wartości referencyjnej.

Zaburzenia liczby leukocytów

Neutropenia

To zmniejszenie liczby neutrofilów <1,6 × 10⁹/l. W tabeli 2 przedstawiono najważniejsze przyczyny neutropenii.

Konsekwencją kliniczną braku neutrofilów są zaburzenia odporności. Ryzyko infekcji zależy od bezwzględnej liczby neutrofilów. Podatność na infekcje istotnie zwiększa się, jeśli liczba neutrofilów spada <1,0 × 10⁹/l. Jeśli całkowita liczba neutrofilów spada <0,5 × 10⁹/l (agranulocytoza), osłabia się również kontrola endogennej flory bakteryjnej (np. jama ustna, jelita). W przypadku obniżenia tej liczby <0,2 × 10⁹/l objawy zapalenia mogą nie występować. Jeśli występuje infekcja, leczenie powinno się uzależnić od stopnia neutropenii (tab. 3) i jej przyczyny (w przypadku uszkodzenia szpiku przebieg infekcji jest ciężki, często zagrażający życiu).

U pacjentów, którzy nie zareagowali na leczenie antybiotykami, czasem konieczne są leki przeciwgrzybicze o działaniu ogólnym. W przypadku przewlekłej neutropenii oprócz antybiotyków i leków przeciwgrzybiczych skuteczne są granulocytarne czynniki wzrostu. Niezbędne jest zadbanie o higienę jamy ustnej i stan uzębienia.

Cykliczna neutropenia

Jest to choroba genetyczna, dziedziczona autosomalnie dominująco. Ujawnia się w dzieciństwie. Charakteryzuje się epizodami głębokiej neutropenii z gorączką, zapaleniem jamy ustnej lub innymi infekcjami powtarzającymi się co 3-4 tygodnie. Mechanizm tej postaci neutropenii nie został wyjaśniony. W jej leczeniu skuteczne są glikokortykosteroidy i granulocytarne czynniki wzrostu.