Wstęp

W ciągu ostatniego stulecia krwiolecznictwo przeszło drogę od eksperymentów do szeroko stosowanych metod leczniczych. Z rozwojem medycyny wiąże się rosnące zapotrzebowanie na krew i jej składniki, bez których często nie byłoby możliwe przeprowadzanie operacji kardiochirurgicznych, przeszczepianie tkanek i narządów ani skuteczne leczenie chorób nowotworowych.

Metody pobierania

Krew i jej składniki pobiera się od zdrowych dawców zakwalifikowanych zgodnie z kryteriami określanymi przez aktualnie obowiązujące przepisy.

Krew i jej składniki pobiera się:

• manualnie
• automatycznie.
  
  

Metody manualne

Metody manualne polegają na pobieraniu od dawców krwi pełnej, a następnie jej preparowaniu w zamkniętych jednorazowych sterylnych zestawach pojemników z tworzywa sztucznego.

Jedną jednostkę (1 j.) krwi pełnej stanowi 450 ml (±10%) krwi zmieszanej z odpowiednią objętością płynu konserwującego.

Niektóre składniki pozyskiwane z pojedynczych donacji krwi pełnej należy łączyć przed przetoczeniem w celu uzyskania wystarczającej dawki terapeutycznej (np. zlewany koncentrat krwinek płytkowych).

Metody automatyczne

Metody automatyczne (afereza) polegają na pobieraniu od dawców komórek krwi lub osocza za pomocą specjalnej aparatury, tzw. separatorów komórkowych. Technika ta umożliwia uzyskanie od jednego dawcy takiej ilości koncentratu, która wystarcza do przetoczenia. Ma to szczególne znaczenie w przypadku koncentratów krwinek płytkowych i koncentratów granulocytarnych.

Składniki krwi i ich podstawowe zastosowania

Do najczęściej stosowanych składników krwi należą:

• koncentrat krwinek czerwonych (KKCz)
• osocze świeżo mrożone (FFP – fresh frozen plasma).
  
  

Rzadziej przetacza się:

• koncentrat krwinek płytkowych (KKP)
• koncentrat granulocytarny (KG).
  
  

Krótką charakterystykę krwi pełnej i najczęściej stosowanych składników krwi przedstawia tabela 1.

W niektórych sytuacjach klinicznych komórkowe składniki krwi przed przetoczeniem wymagają dodatkowej preparatyki. Ma ona na celu zapobieganie powikłaniom poprzetoczeniowym i zwiększenie skuteczności transfuzji. Najczęściej stosowane metody preparatyki i ich podstawowe zastosowania przedstawia tabela 2.

Krew pełna

Krew pełna stanowi przede wszystkim materiał do izolowania składników krwi. W praktyce klinicznej stosowana jest bardzo rzadko.