Badanie przedmiotowe i podmiotowe
Kazimierz Sułek
Badanie podmiotowe
Wywiad ogólny
Tylko niektóre choroby krwi dają specyficzne objawy. Większość przebiega z objawami mało charakterystycznymi, m.in. dlatego jest późno rozpoznawana.
Objawy niespecyficzne
Do niespecyficznych objawów chorób krwi należą:
- utrata masy ciała
- stany podgorączkowe
- gorączka
- nocne poty
- zmęczenie
- osłabienie
- upośledzenie sprawności ogólnej
- brak apetytu
- kaszel.
Utrata masy ciała
Przyczyną utraty masy ciała są głównie nowotwory i choroby przebiegające z przyspieszonym metabolizmem.
Stany podgorączkowe i gorączka
Stany podgorączkowe i gorączka są częstymi objawami chorób nowotworowych krwi, np. białaczek i chłoniaków. Zwykle pojawiają się po kilku miesiącach od początku choroby. Najczęściej gorączka nie ma charakterystycznego toru; rzadko ma tor hektyczny (np. w ziarnicy złośliwej).
Gorączkę wywołują cytokiny, głównie interleukina 6. Jest ona produkowana przez niektóre komórki krwi w odpowiedzi na rozpad komórek nowotworowych lub krwinek czerwonych (np. w epizodach przełomów hemolitycznych). Zjawisku temu mogą towarzyszyć dreszcze. Podwyższona temperatura ciała może też być wynikiem infekcji.
Nocne poty
Nocne poty najczęściej występują w drugiej połowie nocy lub nad ranem. Może im towarzyszyć stan podgorączkowy lub gorączka.
Zmęczenie
Zmęczenie, złe samopoczucie lub znużenie towarzyszą wielu chorobom. Ich przyczyną jest np. niedokrwistość z niedoboru żelaza.
Osłabienie
Osłabienie przejawiające się utratą sił lub zmniejszoną tolerancją wysiłku może być spowodowane:
- niedokrwistością
- zaburzeniami układu nerwowego spowodowanymi chorobą krwi (np. chłoniakiem)
- zaburzeniami biochemicznymi prowadzącymi do polineuropatii (np. makroglobulinemią Waldenströma).
Osłabieniu może towarzyszyć drętwienie, mrowienie w kończynach, niestabilność chodu itp.
Upośledzenie sprawności ogólnej
Osłabienie mięśni, zwłaszcza kończyn dolnych, może być skutkiem miopatii posteroidowej. Niedowłady i porażenia nerwów są wiodącym objawem porfirii wątrobowych oraz niedokrwistości Addisona-Biermera.
Brak apetytu
Brak apetytu zdarza się w:
- niedokrwistości z niedoboru witaminy B12
- chłoniakach przewodu pokarmowego
- hiperkalcemii towarzyszącej szpiczakowi.
Znacznie częściej to działanie niepożądane cytostatyków.
Kaszel
Kaszel może być spowodowany uciskiem powiększonych węzłów chłonnych na tchawicę lub oskrzela.
Objawy specyficzne
Czasem choroby krwi i układu krwiotwórczego dają charakterystyczne objawy narządowe. Objawy te wywodzą się ze: