Wstęp

Martwica brodawek nerkowych jest jednostką kliniczno-patologiczną charakteryzującą się martwiczymi zmianami ograniczonymi do dalszych części piramid. Ze względu na niewielką ilość dostarczanej do nich krwi i niskie pH brodawki nerkowe są bardzo wrażliwe na niedobór tlenu. Przyczyną ich martwicy jest niedokrwienie, któremu sprzyja wiele czynników, najczęściej cukrzyca i przewlekłe stosowanie leków przeciwbólowych.

Martwica brodawek nerkowych może mieć różny przebieg kliniczny, od postaci przewlekłej, nawracającej, po ostrą, gwałtownie postępującą, która może prowadzić do sepsy, schyłkowej niewydolności nerek i zgonu. Znacznie częstsza postać przewlekła przebiega bezobjawowo i wykrywana jest przeważnie przy okazji innych badań.

Wtórnie może dochodzić do blokowania dróg moczowych przez oddzielające się martwicze brodawki i infekcji w miejscu ich złuszczenia.

Definicja

Martwica brodawek nerkowych ma charakter ogniskowej lub rozlanej niedokrwiennej martwicy obejmującej nie tylko same brodawki nerkowe, ale i sąsiadujące z nimi obszary rdzenia nerki. Stan ten często jest również określany jako „martwica rdzenia nerek” czy „ropne, martwicze odmiedniczkowe zapalenie nerek”. Początkowo martwica może dotyczyć tylko jednej nerki, ale zwykle w ciągu kilku lat dochodzi także do zajęcia drugiej.

Epidemiologia

W 90% martwica brodawek nerkowych dotyczy osób po 40 r.ż., z czego prawie połowa to osoby po 60 r.ż. W grupach młodszych występuje rzadko, a wyjątkiem są chorzy z niedokrwistością sierpowatokrwinkową, hipoksją czy skrajnym odwodnieniem.

Martwicę brodawek nerkowych częściej obserwuje się u kobiet, a najczęstszą jej przyczyną jest cukrzyca. W 95% przypadków martwicy brodawek nerkowych w badaniu autopsyjnym stwierdza się ostre lub przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek.

Patofizjologia

Mechanizm

Znajomość anatomii układu moczowego pozwala zrozumieć patofizjologię niedokrwienia odpowiadającego za martwicę brodawek nerkowych.

Brodawki nerkowe są zaopatrywane przez drobne naczynia krwionośne dostarczające krew z tętniczki odprowadzającej oraz gałęzie międzypłatowe tętnicy nerkowej, które biegną między piramidami.

Drobne naczynia krwionośne, powstające z tętniczki odprowadzającej w kłębuszkach przyrdzeniowych, dzielą się na gałązkę doprowadzającą krew do cewek oraz gałązkę wchodzącą do piramid nerkowych, która jako tętniczka prosta rzekoma biegnie wzdłuż pętli nefronu i cewek zbiorczych, aż do szczytu piramid i brodawek nerkowych.

Szczyt brodawki unaczynia tylko jedna tętnica, dlatego zmniejszenie dopływu krwi jest czynnikiem krytycznym w rozwoju niedokrwienia i martwicy brodawek nerkowych. Martwicza brodawka może pozostawać w swoim pierwotnym położeniu, zostać wchłonięta, ...