Przeglądasz archiwalną treść publikacji „Stany Nagłe. Pediatria” Zamów najnowsze wydanie
Podyplomie logo dark

Resuscytacja oddechowo-krążeniowo-mózgowa u dzieci

Wojciech Krajewski, Izabela Pągowska-Klimek

Uwagi ogólne

Stan nagłego zatrzymania krążenia (NZK) jest najgroźniejszą sytuacją kliniczną.

Ustanie przepływu krwi w układzie naczyniowym na skutek zatrzymania mechanicznej czynności serca prowadzi w ciągu kilku minut do nieodwracalnych zmian strukturalnych w komórkach ośrodkowego układu nerwowego.

Postępowanie resuscytacyjne powinno być podjęte tak szybko, jak jest to tylko możliwe, przez najbliższego świadka zdarzenia. Następnie należy jak najszybciej wezwać profesjonalną pomoc – zespół ratownictwa medycznego (ogólnopolski telefon ratunkowy nr 112) lub „patrol reanimacyjny” w szpitalu, który będzie kontynuował resuscytację lub podejmie decyzję o jej zaprzestaniu.

Chory po skutecznej resuscytacji powinien być hospitalizowany na oddziale medycyny ratunkowej lub intensywnej terapii. W szczególnych przypadkach, jak np. zawał mięśnia sercowego czy wady układu krążenia, wskazana może być wczesna diagnostyka i terapia na oddziale interwencji kardiologicznej.

Zaprzestanie resuscytacji

Decyzja o zaprzestaniu resuscytacji powinna być podjęta przez profesjonalny zespół ratownictwa medycznego po uwzględnieniu:

  • czynników prowadzących do zatrzymania krążenia
  • stanu bioelektrycznego serca
  • potencjału biologicznego chorego
  • czasu od zatrzymania krążenia do rozpoczęcia postępowania reanimacyjnego
  • długości i skuteczności akcji ratunkowej
  • uwarunkowań społecznych.

Przyczyny NZK

Najczęstszą przyczyną NZK u dzieci jest ostra niewydolność oddechowa.

Jako bezpośrednie przyczyny zatrzymania krążenia wymienia się także:

  • wady wrodzone serca
  • ciężkie zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej
  • wstrząs o różnej etiologii (krwotoczny, anafilaktyczny)
  • zatrucia
    • lekami
    • preparatami ochrony roślin
    • alkoholami
    • toksycznymi roślinami
  • utopienie lub podtopienie
  • urazy (w tym uraz termiczny)
  • zachłyśnięcie.

U dzieci rzadziej niż u dorosłych przyczyną NZK są:

  • choroby układu krążenia
  • zawał mięśnia sercowego
  • udary mózgu
  • zatorowość płucna.

Skuteczność resuscytacji

Rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej, czyli działania mającego na celu przerwanie potencjalnie odwracalnego procesu umierania, zgodnie z wytycznymi Europejskiej Rady Resuscytacji i Polskiej Rady Resuscytacji jest jedyną skuteczną drogą ratowania życia i zdrowia dzieci, u których doszło do NZK. Wytyczne resuscytacji opracowywane i publikowane są także przez American Heart Association (AHA).