Dokumentacja fotograficzna ran oparzeniowych pochodzi z materiałów Kliniki Chirurgii i Onkologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Ewa Andrzejewska

Wiadomości podstawowe

Definicja

Choroba oparzeniowa to zespół zmian ogólnoustrojowych powstałych w następstwie działania procesów o energii przekraczającej naturalny próg ochronny. Najczęściej czynnikiem destrukcyjnym jest ciepło. Pod wpływem temperatury >60°C zachodzi nieodwracalna denaturacja kolagenu, albuminy, immunoglobulin i termolabilnych składników układu odpornościowego, następuje zanik aktywności większości enzymów – skutkiem jest martwica.

Epidemiologia

Oparzenia są jednym z najczęstszych urazów u dzieci, zajmują trzecie miejsce po urazach głowy i układu kostno-stawowego. U dzieci >1 r.ż. stanowią drugą (po wypadkach komunikacyjnych) przyczynę zgonu w następstwie urazów.

Oparzeniom najczęściej ulegają dzieci w wieku 1-3 lat, nieznacznie częściej chłopcy niż dziewczynki. Sprzyja temu następujący w tym czasie rozwój sprawności fizycznej dziecka i brak umiejętności rozpoznawania zagrożeń w najbliższym otoczeniu. Dlatego blisko 90% oparzeń dokonuje się w domu, w obecności osób dorosłych, które sprawując opiekę nad dzieckiem, nie przewidują naturalnych, poznawczych zachowań małych dzieci i nie chronią ich wystarczająco dobrze przed urazami.

Etiologia

W zależności od rodzaju i sposobu działania czynnika uszkadzającego oparzenia dzielimy na:

• termiczne
  • przez oblanie (gorącym płynem) lub zanurzenie (85%)
  • inhalacyjne (parą wodną lub gorącym dymem)
  • kontaktowe (zwykle u osób nieprzytomnych przebywających przez długi czas w bezpośredniej bliskości źródła ciepła, np. grzejnika centralnego ogrzewania)
  • płomieniem (13%)
  • słoneczne
• elektryczne
  • prądem zmiennym niskiego napięcia – do 1000 V (np. oparzenia domowe prądem 230 V)
  • prądem zmiennym wysokiego napięcia – >1000 V (przewody wysokiego napięcia, stacje transformatorowe – 10-15 tys. V)
  • łukiem elektrycznym (15-30 tys. V)
  • piorunem

• chemiczne
  • kwasami (powodują martwicę skrzepową)
  • zasadami (powodują martwicę rozpływną)
  • alkoholem (np. oparzenia kontaktowe w następstwie niewłaściwie wykonywanych okładów rozgrzewających ze spirytusem)
• radiacyjne (popromienne) – np. oparzenia słoneczne (zaliczamy je jednocześnie do oparzeń termicznych i radiacyjnych, gdyż skórę uszkadza zarówno temperatura, jak i promieniowanie UV).