Definicja

Ból oka jest mało charakterystycznym objawem, który może wystąpić w wielu, zarówno błahych jak i poważnych jednostkach chorobowych. Ból oka może być opisywany przez pacjenta jako pulsujący, tępy, kłujący, rwący, może być porównywany do uczucia piasku pod powiekami.

Ból oka może być spowodowany nieprawidłowościami w zakresie każdego elementu narządu wzroku, źródłem bólu może być problem dotyczący rogówki – i te zdarzają się najczęściej, twardówki, spojówki, tęczówki, oczodołu, mięśni oka, nerwu wzrokowego czy powiek. Ból oka może wynikać także z procesów chorobowych nie toczących się bezpośrednio w oku.

Najczęstsze przyczyny bólu oka

Do najczęstszych przyczyn bólu oka (tab. 1) należą:

• zapalenie brzegów powiek
• jęczmień
• gradówka
• zapalenie spojówek (bakteryjne, wirusowe, alergiczne)
• opatrzenie chemiczne
• oparzenie spowodowane ekspozycją na intensywne światło (np. słoneczne, przy spawaniu)
• otarcie rogówki (ciało obce, soczewki kontaktowe)
• zapalenie rogówki
• jaskra
• ciało obce
• zapalenie błony naczyniowej oka
• zapalenie tęczówki
• zapalenie nerwu wzrokowego
• zapalenie zatok
• migrena
• klasterowe bóle głowy.

Diagnostyka

Wywiad

Zbierając wywiad od dziecka czy rodzica/opiekuna należy zapytać o następujące aspekty dolegliwości:

• kiedy ból się zaczął
• czy ból jest ciągły
• jaki ma charakter
• gdzie jest dokładnie zlokalizowany
• czy coś nasila ból, czy coś powoduje że mija
• czy podobne dolegliwości pojawiały się wcześniej
• czy poza bólem oka pacjent skarży się na inne dolegliwości (ale nie tylko te z zakresu narządu wzroku np. ból głowy, gorączka)
• czy nie odnotowano okoliczności, w których do oka mogło dostać się ciało obce lub mógł wystąpić uraz oka lub jego okolicy
• czy możliwe było narażenie na silne promieniowanie UV
• czy pacjent nosi szkła kontaktowe
• czy pacjent leczy się okulistycznie
• czy pacjent przebył jakieś zabiegi okulistyczne w ostatnim czasie
• czy występują choroby współistniejące, np. autoimmunologiczne lub neurologiczne.
  
  

Trzeba dopytać również o objawy, które najczęściej towarzyszą dolegliwościom bólowym oka, takie jak:

• czerwone oko
• łzawienie
• wydzielina w worku spojówkowym
• uczucie ciała obcego w oku, piasku w oczach
• światłowstręt
• zaburzenia widzenia
• podwójne widzenie
• widzenie tęczowych okręgów wokół punktów świetlnych
• widzenie pływających punktów, paproszków, błysków
• ból głowy
• nudności
• wymioty.

Badanie przedmiotowe

Badanie narządu wzroku, które może przeprowadzić pediatra w POZ czy SOR to:

• badanie ostrości wzroku
• badanie pola widzenia
• badanie ruchomości gałek ocznych
• ocena źrenic (czy są równe, o regularnych kształtach, reagujące na światło).
• ocena wydzieliny w przedniej komorze oka (ropa, krew).