Ostra ataksja u dzieci. Problemy dla pediatry w izbie przyjęć i na oddziale pomocy doraźnej
Janusz Wendorff
Ataksja nie jest chorobą, a objawem neurologicznym, często stwierdzanym przez pediatrów na oddziałach doraźnej pomocy, w izbach przyjęć, na oddziałach zakaźnych i toksykologicznych, ale również w ambulatorium. Stanowi najczęstsze powikłanie neurologiczne ospy wietrznej (1 na 4 tys.).
! Każde dziecko z objawami ostrej ataksji powinno być przyjęte do szpitala.
Wiadomości podstawowe
Ataksja obejmuje:
- zaburzenia ruchu wynikające z braku właściwej koordynacji skurczu i rozkurczu mięśni (agonistów, antagonistów)
- dysmetrię
- dekompozycję ruchu
- drżenie zamiarowe
- dysdiadochokinezę (zaburzenia ruchów naprzemiennych).
Ataksja może być objawem uszkodzenia:
- móżdżku (półkuli [objawy po stronie uszkodzenia] lub robaka [objawy obustronne])
- dróg czucia głębokiego – ataksja czuciowa, tylnosznurowa
- dróg móżdżkowo-czołowych i ośrodków czołowych.
Obraz kliniczny
! Najwyraźniejszym i najwcześniejszym objawem ataktycznym są zaburzenia chodu. Chód ataktyczny to chód na szerokiej podstawie, z pochylaniem się i chwianiem. Dziecko sprawia wrażenie, jakby odczuwało lęk przed upadkiem.
Uszkodzenie półkuli móżdżku:
- tendencja do zbaczania w kierunku uszkodzonej półkuli
- hipotonia mięśniowa w kończynach po stronie uszkodzenia
- dysmetria po stronie uszkodzenia.
Uszkodzenie robaka móżdżku:
- dziecko nie jest w stanie stać w bezruchu, nawet rozstawiając stopy
- dziecko wykonuje ruchy tułowiem i głową do przodu i do tyłu.
Uszkodzenie dróg czucia głębokiego:
- ataksja kończyn, często z przewagą kończyn dolnych
- zaburzenia czucia wibracji
- charakterystyczne jest nasilenie objawów przy zamknięciu oczu.