Definicja

Zapalenie mięśnia sercowego to proces charakteryzujący się naciekami zapalnymi w mięśniu sercowym z martwicą i zwyrodnieniem miocytów nietypowym dla zawału. W 2006 r. zapalenie mięśnia sercowego zostało zaliczone przez American Heart Asscociation do nabytych zapalnych kardiomiopatii, w których proces chorobowy obejmuje kadiomiocyty, tkankę śródmiąższową i naczynia.

Epidemiologia

Rzeczywista częstość występowania zapalenia mięśnia sercowego u dzieci jest trudna do oszacowania najczęściej z uwagi na subkliniczny przebieg.

Na podstawie obrazu klinicznego na oddziałach pomocy doraźnej ostre zapalenie mięśnia sercowego rozpoznaje się z częstością ok. 0,01%. Odsetek ten rośnie do ok. 0,3% pacjentów hospitalizowanych na oddziałach pediatrycznych. Badania autopsyjne wykonywane u dzieci, które zginęły w wyniku nieszczęśliwego wypadku, wykazują histopatologiczne cechy procesu zapalnego w miokardium aż u 4-5% (w przypadkach nagłej śmierci z niejasnych przyczyn –odsetek ten wzrasta nawet do 17%). Może to wskazywać, że faktyczna częstość występowania zapalenia mięśnia sercowego jest znacznie większa, niż wynika to z rozpoznań przyżyciowych.

Patogeneza

Przyczyną zapalenia mięśnia sercowego mogą być:

• wirusy, np. ECHO, Coxsackie A, Coxsackie B1-5, polio, grypy A i B, paragrypy 1-3
• bakterie, np. Borrelia burgdorferi, prątek gruźlicy, paciorkowce, pneumokoki, gronkowce
• riketsje, mykoplazmy, np. Rickettsia prowazekii, Mycoplasma pneumoniae
• pasożyty, np. włosień kręty, glista ludzka, tasiemiec bąblowcowy ludzki, glista psia
• grzyby, np. Aspergillus sp., Candida sp.
• pierwotniaki, np. Toxoplasma gondii, Entamoeba histolytica, Trypanosoma cruzi
• leki i substancje toksyczne, np. benzylopenicylina, tiazydy, indometacyna, antracykliny
• choroby autoimmunologiczne, np. toczeń rumieniowaty układowy, gorączka reumatyczna, sarkoidoza, zespół Churga i Strauss, ziarniniakowatość Wegenera.

Najczęstszymi czynnikami etiologicznymi zapalenia serca u dzieci są wirusy.