Przeglądasz archiwalną treść publikacji „Wielka Interna. Reumatologia” Zamów najnowsze wydanie
Podyplomie logo dark

Zapalenie stawów wywołane przez kryształy

Maria Majdan

Wstęp

Zapalenia stawów wywołane przez kryształy należą do stosunkowo częstych chorób układu ruchu. Ich częstość wyraźnie rośnie wraz ze starzeniem się społeczeństw oraz zmianą trybu życia i nawyków żywieniowych. Coraz więcej wiadomo o patofizjologii i czynnikach ryzyka chorób wynikających z odkładania się w tkankach kryształów kwasu moczowego, kryształów dwuwodnego pirofosforanu wapnia (CPPD – calcium pyrophosphate dihydrate), hydroksyapatytu (BCP – basic calcium phosphate), innych związków wapniowo-fosforanowych, szczawianu wapnia i lipidów. Choroby stawów wywołane przez kryształy są szczególnie częste w starzejących się społeczeństwach.

W badaniach eksperymentalnych wyjaśniono wiele elementów patofizjologii zapaleń stawów wywoływanych przez kryształy:

  • określono funkcję genów kodujących białka biorące udział w transporcie kwasu moczowego w nerkach oraz pozanerkowo
  • ustalono mechanizmy aktywacji komórek fagocytujących przez receptory
  • opisano rozwój i przebieg zapalenia wywoływanego przez kryształy moczanu sodu
  • określono rolę genu ANK w transporcie komórkowym pirofosforanu wapnia
  • ustalono związki między zaburzoną ekspresją ludzkiego homologu genu ANK (ANKH) z rodzinną i sporadyczną postacią choroby z odkładania się złogów dwuwodnego pirofosforanu wapnia (CPPD)
  • w ostatnich latach wprowadzono do praktyki klinicznej nowe substancje (niepurynowe analogi inhibitorów oksydazy ksantynowej, pegylowaną urykazę, leki antycytokinowe), co stworzyło nowe możliwości terapeutyczne w tej grupie chorób układu ruchu.


Coraz więcej dowodów z badań doświadczalnych i obserwacji epidemiologicznych potwierdza, że hiperurykemia poza tym, że jest przyczyną odkładania się moczanu sodu w układzie ruchu, odgrywa istotną rolę w rozwoju takich chorób cywilizacyjnych jak:

  • choroby układu krążenia, np. nadciśnienie tętnicze
  • przewlekła choroba nerek
  • zespół metaboliczny.


O wadze problemu zapaleń stawów i innych patologii wywołanych przez odkładanie się kryształów w tkankach organizmu człowieka świadczy fakt, że stale przez międzynarodowe zespoły są aktualizowane zasady rozpoznawania i leczenia chorób należących do tej grupy. W 2014 roku European League Against Rheumatism (EULAR) w ramach inicjatywy 3e (evidence, experts, exchange – fakty naukowe, eksperci, wymiana) przedstawiła aktualne wytyczne obejmujące zasady rozpoznawania i leczenia dny moczanowej.

W 2011 roku opublikowano wytyczne EULAR dotyczące terminologii, rozpoznania oraz leczenia chorób wynikających z odkładania się w tkankach złogów pirofosforanu wapnia.