Wstęp

Rumień guzowaty jest najczęściej spotykanym typem zapalenia tkanki tłuszczowej (panniculitis). W 1842 r. angielski dermatolog Willan zaobserwował i opisał zmiany skórne występujące częściej u kobiet niż u mężczyzn. Określił je jako zaczerwienione nacieki guzkowe na podłożu rumienia z towarzyszącą pokrzywką i zaliczył do rumienia wielopostaciowego. W 1860 r. Later i Hebra dokonali charakterystyki klinicznej zmian skórnych, opisali ewolucję nacieków, zmianę kolorów guzków i zaproponowali definicję choroby.

Definicja

Rumień guzowaty to zapalenie tkanki tłuszczowej w postaci bolesnych, zaczerwienionych zmian guzowatych w tkance podskórnej, słabo odgraniczonych, o średnicy od 1 do 10 cm, umiejscowionych najczęściej na przedniej powierzchni podudzi. Zmiany te nie tworzą owrzodzeń, nie ulegają rozpadowi, ustępują bez pozostawienia blizn.

Postacie kliniczne choroby

Niektórzy autorzy wyróżniają 3 podtypy kliniczne rumienia guzowatego:

• rumień guzowaty wędrujący
• rumień guzowaty przewlekły
• chorobę Vilanovy.

Podział ten nie obejmuje wszystkich typów schorzenia.

Rumień guzowaty wędrujący

W 1954 r. Bafverstedt opisał zmianę skórną morfologicznie taką samą jak rumień guzowaty, ale o innym obrazie klinicznym i nazwał ją rumieniem guzowatym wędrującym. Zmiana ta charakteryzuje się naciekami zapalnymi zlokalizowanymi jednostronnie, najczęściej na zewnętrznej stronie podudzi (a nie przedniej jak w klasycznym rumieniu guzowatym), szerzącymi się obwodowo, z ustępującym stanem zapalnym w części centralnej i aktywnym wałem na obwodzie. Brzegi wykwitów guzkowych zabarwione są na kolor jasnoczerwony, część środkowa wykazuje zabarwienie żółtawe i przypomina wyglądem zmiany twardzinowe. Guzki mogą osiągać w ciągu 2-3 tygodni duże rozmiary (do 20 cm). Zmiany są pojedyncze i niebolesne.

Rumień guzowaty wędrujący dotyczy przede wszystkim kobiet w średnim wieku. Może mieć charakter przewlekły.

Przewlekły rumień guzowaty

W 1956 r. Vilanova i Piñol-Aguadé opisali przypadki zapalenia przegród tkanki podskórnej. Uznali, że jest to postać rumienia, jednak odmienna klinicznie od klasycznego rumienia guzowatego. W 1964 r. opinię tę potwierdzili Perry i Winkelmann.

Z kolei Fine i Meltzer preferowali nazwę „przewlekły rumień guzowaty” dla zmian o typie rumienia guzowatego wędrującego i podostrego guzkowego wędrującego zapalenia tkanki podskórnej (choroby Vilanovy). Dziś ci sami autorzy na podstawie obserwacji...

Choroba Vilanovy

Chorobę Vilanovy – podostre guzkowe wędrujące zapalenie tkanki podskórnej opisano w osobnym rozdziale.