Wstęp

Polimialgia reumatyczna jest jedną z częstszych chorób reumatycznych u osób w podeszłym wieku. Może pojawić się gwałtownie lub rozwijać powoli, powodując silne bóle w układzie ruchu, które prowadzą do ograniczenia czynności ruchowej, a nawet unieruchomienia.

Definicja

Polimialgia reumatyczna jest chorobą zapalną układu ruchu, która charakteryzuje się bólem oraz sztywnością mięśni szyi, obręczy barkowej i biodrowej, rzadziej zajęciem stawów obwodowych.

Epidemiologia

Polimialgia reumatyczna występuje najczęściej u osób w podeszłym wieku (rzadko <50 r.ż.), rasy kaukaskiej, u kobiet dwukrotnie częściej niż u mężczyzn. Choroba jest częstsza w północnej Europie (we Włoszech występuje z częstością 12,7/100 tys., a w Norwegii dziewięciokrotnie częściej – 112,6/100 tys.). Potwierdzono, że palenie tytoniu jest czynnikiem predysponującym do rozwoju polimialgii reumatycznej u kobiet.

Patofizjologia

Mechanizm

Zwraca się uwagę na rolę predyspozycji genetycznej, szczególnie obecności antygenów DRB 1*0401 i *0404. Wykazano wpływ promieniowania słonecznego na rozwój polimialgii reumatycznej: jedna z hipotez mówi, że promieniowanie słoneczne (podczerwień i ultrafiolet A) powoduje uszkodzenie błony elastycznej powierzchownych naczyń krwionośnych, co ułatwia wnikanie antygenów. Antygeny są następnie prezentowane przez makrofagi i stymulują limfocyty CD4+ do produkcji cytokin prozapalnych (IL-1, IL-2, IL-6, TNF, TGF-β1). Prawdopodobnie IL-6 ma większe znaczenie niż TNF w patogenezie polimialgii reumatycznej. Podkreśla się także rolę przeciwciał przeciw ferrytynie w patogenezie tej choroby.

Czynniki predysponujące i wyzwalające chorobę

Polimialgię reumatyczną może wywołać zakażenie wirusem paragrypy (HPIV-3). W badaniu duńskim stwierdzono związek zachorowań na polimialgię z zakażeniem parwowirusem B19, Mycoplasma pneumoniae i Chlamydophila pneumoniae. Nie potwierdzono natomiast, aby przyczyną choroby mógł być kontakt z ptakami (np. z papużką falistą).

Obraz kliniczny

Objawy zajęcia mięśni

Polimialgia reumatyczna charakteryzuje się występowaniem dolegliwości bólowych mięśni obręczy barkowej, biodrowej oraz mięśni szyi. Mięśnie są tkliwe, siła mięśniowa jest prawidłowa.

Występuje również sztywność poranna lub sztywność po długotrwałym unieruchomieniu w ciągu dnia. Trwa ona najczęściej >30 min. Często chorzy mają problemy ze wstaniem z łóżka. Sztywność poranna dotyczy, inaczej niż w reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS), mięśni proksymalnych.