Wstęp

Współczesna medycyna nuklearna dysponuje nowoczesnymi metodami badania regionalnej funkcji płuc oraz detekcji ognisk raka płuca i jego przerzutów. Nośnikiem informacji w diagnostyce radioizotopowej jest promieniowanie γ emitowane przez radionuklidy wprowadzone do ustroju w postaci radiofarmaceutyków. Kinetyka procesów przemieszczania i gromadzenia się radiofarmaceutyków w organizmie odzwierciedla określone fizjologiczne funkcje narządów oraz ujawnia ich zaburzenia. Dzięki przenikliwości emitowanego przez radionuklidy promieniowania procesy te można śledzić i rejestrować w postaci obrazów (tzw. scyntygramów) przy użyciu kamer scyntylacyjnych.

Nowoczesne kamery pozwalają zarówno na obrazowanie płaszczyznowe, jak i tomograficzne: metodami tomografii emisyjnej pojedynczego fotonu (SPECT – single photon emission computerized tomography) lub pozytonowej tomografii emisyjnej (PET – positron emission tomography). Badania techniką SPECT są łatwiej dostępne, PET z kolei zapewnia lepszą rozdzielczość obrazu, co ma istotne znaczenie w wykrywaniu drobnych ognisk nowotworowych. Najnowszej generacji skanery hybrydowe stanowiące połączenie kamery scyntylacyjnej z tomografem rentgenowskim (SPECT/TK, PET/TK) (ryc. 1) umożliwiają uzyskiwanie zintegrowanych informacji diagnostycznych dotyczących zarówno budowy, jak i funkcji tkanek i narządów (tzw. obrazów morfologiczno-czynnościowych).

Podstawowym walorem technik radioizotopowych jest najczęściej unikalny charakter informacji diagnostycznych dotyczących ukrwienia oraz specyficznych funkcji narządów i układów (np. regionalnej perfuzji i wentylacji płuc, metabolizmu tkanki płucnej czy ekspresji niektórych receptorów komórkowych) – trudnych lub niemożliwych do uzyskania innymi metodami. Badania izotopowe są nieinwazyjne, a narażenie pacjenta na promieniowanie jonizujące jest niskie (porównywalne lub mniejsze niż podczas podstawowych badań radiologicznych).

Radioizotopowa diagnostyka perfuzji i wentylacji płuc

Scyntygrafia perfuzyjna i wentylacyjna dostarczają ważnych informacji o regionalnym ukrwieniu czynnościowym i wentylacji płuc, a więc zasadniczych czynnikach warunkujących odpowiednią wymianę gazową w płucach. Badania scyntygraficzne są czułymi metodami detekcji lokalnych zaburzeń tych procesów.    

Zasady i technika przeprowadzania badań

Scyntygrafia perfuzyjna

Scyntygrafia perfuzyjna jest najbardziej rozpowszechnionym radioizotopowym badaniem funkcji płuc. To stosunkowo prosta metoda przeprowadzana w każdej pracowni radioizotopowej wyposażonej w kamerę scyntylacyjną. Pacjentowi pozostającemu w pozycji l...