Definicja

Jest to stan zapalny, który nie ogranicza się wyłącznie do zatok przynosowych, ale obejmuje także jamy nosa. Dlatego zamiast sinusitis zaleca się określenie rhinosinusitis, czyli zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych.

Zgodnie z europejskimi wytycznymi dotyczącymi postępowania w zapaleniach zatok przynosowych i polipów nosa (EPOS 2007) warunkiem rozpoznania zapalenia zatok przynosowych jest występowanie co najmniej dwóch lub więcej objawów, z których jednym powinna być blokada nosa lub wyciek z nosa (przedni lub tylny) z ewentualnym bólem/uczuciem rozpierania twarzy lub zmniejszeniem/utratą powonienia. W badaniu endoskopowym stwierdza się polipy lub śluzowo-ropną wydzielinę, lub obrzęk błony śluzowej w przewodzie nosowym środkowym, a w tomografii komputerowej zmiany chorobowe błony śluzowej, obejmujące kompleks ujściowo-przewodowy lub zatoki przynosowe.

Klasyfikacja

Ostre zapalenie zatok przynosowych

Ostre zapalenie zatok przynosowych rozwija się nagle. Według EPOS 2007 wyróżnia się dwie postacie ostrego procesu zapalnego:

• ostre wirusowe zapalenie zatok przynosowych, potocznie określane jako przeziębienie, w którym objawy i dolegliwości trwają nie dłużej niż 10 dni
• ostre niewirusowe zapalenie zatok przynosowych, definiowane jako nasilenie objawów po 5 dniach trwania choroby lub ich utrzymanie się dłużej niż 10 dni. Objawy ustępują całkowicie w ciągu 12 tygodni.

Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych

Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych charakteryzuje się stanem zapalnym błony śluzowej nosa i zatok utrzymującym się co najmniej 12 tygodni. Proces ten może ulegać zaostrzeniom i (w przeciwieństwie do ostrego zapalenia zatok przynosowych) dolegliwości nie ustępują całkowicie.

Wyróżnia się również szczególne podgrupy przewlekłego zapalenia zatok:

• przewlekłe zapalenie zatok z polipami
• alergiczne grzybicze zapalenie zatok
• zapalenie zatok nieodpowiadające na leczenie niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ)
• przewlekłe zapalenie zatok przynosowych z polipami z towarzyszącą astmą.
  
  

Ta ostatnia jednostka tworzy obraz tzw. choroby dróg oddechowych zaostrzanej przez kwas acetylosalicylowy, określanej mianem astmy aspirynozależnej.

Epidemiologia

W krajach rozwiniętych rocznie na zapalenie zatok choruje ok. 2% populacji, a na przewlekłą postać zapalenia zatok 10-15%.

Patofizjologia

Ostre zapalenie zatok przynosowych

Ostre zapalenie zatok przynosowych (OZZP) występuje 2-4 razy w roku u dorosłych i nawet 8 razy w roku u dzieci. Cechuje je sezonowość ze szczytem zapadalności jesienią, zimą i wczesną wiosną. Na podstawie obserwacji klinicznych uważa się, że czynn...