Wstęp

Ze względu na lokalizację zmian patologicznych w górnych drogach oddechowych (krtań, tchawica, oskrzela główne) badanie spirometryczne wykazuje najczęściej ograniczenie przepływu powietrza w fazie wdechowej. W tych przypadkach wskaźnik MEF₅₀/MIF₅₀ (stosunek maksymalnego przepływu w środkowej fazie wydechu do wdechu) przekracza >1,5. Obturacja górnych dróg oddechowych powoduje charakterystyczne spłaszczenie części wdechowej krzywej przepływ–objętość (ryc. 1).

Znaczenie bronchoskopii w diagnostyce chorób obturacyjnych

W większości przypadków na postawienie ostatecznego rozpoznania pozwala bronchoskopia. Zwlekanie z jej wykonaniem może mieć fatalne następstwa. Warto przypomnieć, że FEV₁ <1,0 l i niekontrolowana astma to tylko względne przeciwwskazania. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości diagnostycznych związanych z nietypowym przebiegiem najczęstszych chorób obturacyjnych – astmy i POChP – błędem jest niewykonanie badania bronchoskopowego.

Obturacja w przebiegu nowotworów

Objawy przedmiotowe świadczące o obturacji oraz zaburzenia wentylacji o typie obturacyjnym w badaniu spirometrycznym mogą pojawić się u chorego z guzem umiejscowionym centralnie w drogach oddechowych. Warunkiem jest zachowanie przepływu powietrza przez zwężone oskrzele. Objawy mogą występować zarówno w przypadku pierwotnych nowotworów złośliwych (rak, rakowiak), jak i znacznie rzadszych nowotworów łagodnych. Guzy przerzutowe najczęściej umiejscowione są pozaoskrzelowo i nie zwężają światła dróg oddechowych. Wyjątkiem są przerzuty czerniaka, niektórych raków gruczołowych, mięsaka i raka jasnokomórkowego nerki, które rzadko rozwijają się wewnątrzoskrzelowo, dając obraz guzów egzofitycznych.

Obraz kliniczny

Guzy górnych dróg oddechowych mogą powodować obturację na poziomie gardła lub krtani (ryc. 2). W badaniu przedmiotowym stwierdza się objawy pozornej obturacji oskrzeli z udzielonymi furczeniami i świstami, z których najbardziej dramatyczny jest świst wdechowy (stridor), powstający w miejscu zwężenia. Podobne objawy obserwuje się u chorych z guzem tchawicy i guzami naciekającymi okolicę ostrogi głównej (ryc. 3).

Pułapki diagnostyczne

Bardzo często guzy o lokalizacji centralnej są nieme radiologicznie. Dlatego wielokrotnie na podstawie takich objawów jak postępująca duszność, stopniowo pogarszająca się tolerancja wysiłku, świszczący oddech, a także na podstawie zaburzeń wentyla...

Obturacja w zespole rakowiaka

Rakowiak oskrzela jest często zlokalizowany centralnie. Poza mechanizmem czystej obturacji tchawicy lub głównego oskrzela obserwuje się również uogólniony skurcz oskrzeli związany z uwalnianiem do krwi serotoniny. Wówczas objawy do złudzenia przyp...