Wstęp

Zespół ośrodkowego bezdechu to zespół zaburzeń oddychania charakteryzujący się epizodami zatrzymania oddychania w czasie snu. Jego przyczyny to utrudnienie lub przerwanie przewodzenia nerwowego oraz choroby płytki nerwowo-mięśniowej w obrębie mięśni oddechowych. Choroba prowadzi do zaburzeń wentylacji i wymiany gazowej. Ośrodkowy bezdech w czasie snu (OBCS) nie jest chorobą jednolitą. Klasyfikacja American Academy of Sleep Medicine z 2005 r. wyróżnia następujące postaci:

• idiopatyczną
• związaną z oddychaniem Cheyne’a-Stokesa
• związaną z oddychaniem okresowym na dużej wysokości
• związaną z innymi chorobami (z wyłączeniem oddychania Cheyne’a-Stokesa)
• wywołaną stosowaniem leków i innych substancji
• pierwotny bezdech w czasie snu u niemowląt.

Definicje

Kryteria diagnostyczne są różne dla poszczególnych postaci choroby.

Idiopatyczny ośrodkowy bezdech w czasie snu

Idiopatyczną postać (nie obejmuje oddychania Cheyne’a-Stokesa ani oddychania okresowego) rozpoznaje się, gdy spełnione są następujące kryteria:

• pacjent zgłasza przynajmniej jeden z poniższych objawów:
  • nadmierną senność dzienną
  • częste przebudzenia w czasie snu lub bezsenność
  • duszność po przebudzeniu
• w badaniu polisomnograficznym stwierdzono co najmniej 5 bezdechów centralnych w ciągu godziny snu
• zmiany te nie są związane z innymi zaburzeniami:
  • zaburzeniami snu
  • chorobami (w tym neurologicznymi)
  • stosowaniem leków i innych substancji.

Oddychanie Cheyne’a-Stokesa

Kryteria diagnostyczne postaci związanej z oddychaniem Cheyne’a-Stokesa to:

• co najmniej 10 centralnych bezdechów i spłyceń oddychania na godzinę snu w badaniu polisomnograficznym
  • z charakterystycznym torem oddechowym (narastanie i zmniejszanie się wentylacji)
  • z towarzyszącymi licznymi przebudzeniami i fragmentacją snu
• współwystępowanie takich chorób jak niewydolność serca, udar mózgu i uszkodzenie nerek
• brak związku zaburzeń oddychania z innymi zaburzeniami snu i stosowaniem leków lub innych substancji.
  
  

Objawy kliniczne nie są konieczne do potwierdzenia rozpoznania, ale pacjenci często zgłaszają nadmierną senność dzienną, przebudzenia, bezsenność oraz duszność w czasie przebudzeń.

Ośrodkowy bezdech w czasie snu związany z oddychaniem okresowym na dużej wysokości

Tę postać rozpoznaje się, gdy:

• chory w krótkim czasie znalazł się na wysokości co najmniej 4000 m n.p.m.
• podczas polisomnografii stwierdzono nawracające bezdechy ośrodkowe w czasie fazy NREM (co najmniej 5 epizodów na godzinę snu, przy cyklu oddechowym trwającym 12-34 s).