Wstęp

Ćwiczenia oddechowe opisano po raz pierwszy na początku XX w. Stosowano je w czasie wojny w leczeniu ran opłucnej, płuca i przepony. Dalej metodę tę rozwijano głównie w ośrodkach torakochirurgicznych. Istotny postęp nastąpił w czasie II Wojny Światowej. Podwaliny dzisiejszej definicji rehabilitacji pulmonologicznej położono na konferencji American College of Chest Physicians (ACCP) w 1974 r. Pierwsze zalecenia z zakresu rehabilitacji pulmonologicznej opublikowało w 1981 r. i uzupełniło w 1999 r. American Thoracic Society (ATS), a w 2006 r. ukazały się wspólne zalecenia ATS i European Respiratory Society. Pierwszy systematyczny przegląd z zakresu rehabilitacji pulmonologicznej opublikowało American Association of Cardiovascular and Pulmonary Rehabilitation (AACVPR) w 1990 r. W 1997 r. powstał pierwszy przewodnik rehabilitacji pulmonologicznej opracowany przez ACCP i AACVPR.

Polska koncepcja rehabilitacji stała się podstawą przyjętej przez WHO na początku lat 70. ub. w. definicji rehabilitacji. Istniejąca od 40 lat Polska Szkoła Rehabilitacji ustala zasady rehabilitacji pulmonologicznej, która jest integralnym elementem terapii, rozpoczyna się ją wcześnie, powinna być kompleksowa, ciągła i powszechna.

Definicja rehabilitacji pulmonologicznej

Rehabilitacja pulmonologiczna jest uzasadnionym naukowo, kompleksowym, interdyscyplinarnym działaniem terapeutycznym. Prowadzi się ją u chorych z objawami przewlekłych chorób układu oddechowego, których codzienna aktywność jest często ograniczona. Rehabilitacja jest działaniem leczniczym o indywidualnie dobieranym charakterze.

Cele rehabilitacji pulmonologicznej

Podstawę kompleksowej rehabilitacji pulmonologicznej stanowi kinezyterapia (trening fizyczny oraz ćwiczenia usprawniające). W ramach rehabilitacji pulmonologicznej ocenia się stan chorego, prowadzi farmakoterapię, tlenoterapię, edukację zdrowotną i opracowuje właściwą dietę. Elementem programu rehabilitacji są też szczepienia ochronne i wsparcie psychospołeczne oraz modyfikacje stylu życia.

Do celów rehabilitacji pulmonologicznej zalicza się m.in.:

• poprawę tolerancji wysiłku
• poprawę jakości życia
• zmniejszenie nasilenia objawów choroby, np. duszności
• poprawę funkcjonowania psychospołecznego (zmniejszenie lęku, niepokoju)
• zwiększenie samodzielności chorych
• powiększenie zasobów wiedzy na temat chorób układu oddechowego oraz sposobów ich leczenia
• wydłużenie życia przy stosunkowo dobrej jego jakości (umożliwia to np. ciągła tlenoterapia u chorych ze znaczną hipoksemią)
• umożliwienie powrotu (niektórym chorym) do pracy
• zmniejszenie częstości i długości hospitalizacji
• redukcja kosztów leczenia.