Niewydolność oddechowa jest częstym powikłaniem wielu chorób. Przewlekła niewydolność oddechowa zazwyczaj rozwija się przez wiele miesięcy i najczęściej wikła wieloletnią chorobę układu oddechowego.

Epidemiologia

Nie ma dokładnych danych epidemiologicznych określających częstość występowania przewlekłej niewydolności oddechowej, częściowej ani całkowitej, w populacji ogólnej. Rejestrowana jest tylko częstość ostrej niewydolności oddechowej na oddziałach intensywnej terapii (OIT). Według różnych badań może ona występować nawet u 32-56% chorych hospitalizowanych na OIT. Śmiertelność w tej grupie sięga 34-41%.

Do znanych czynników ryzyka zgonu w przebiegu ostrej niewydolności oddechowej należą:

• przewlekła choroba nerek
• uszkodzenia wielonarządowe
• choroba rozrostowa układu krwiotwórczego
• wstrząs kardiogenny
• marskość wątroby
• zakażenie
• wiek >65 lat.
  
  

Śmiertelność w ostrej niewydolności oddechowej zależy od choroby podstawowej i może sięgać nawet 50% w przypadku ARDS.

Definicje

Hipoksemia

Hipoksemia oznacza spadek prężności tlenu we krwi <60 mmHg.

Niewydolność oddechowa

Niewydolność oddechowa to stan, w którym w wyniku zaburzeń czynności układu oddechowego dochodzi do upośledzenia wymiany gazowej w płucach. O niewydolności oddechowej świadczy zmniejszenie wysycenia krwi tętniczej tlenem (hipoksemia) lub jednoczesne zmniejszenie prężności tlenu i wzrost prężności dwutlenku węgla >45 mmHg (hipoksemia i hiperkapnia).

Przyczyny tych zaburzeń są najczęściej złożone i wynikają z upośledzenia wentylacji lub dyfuzji albo z zaburzenia przepływu krwi w płucach. Do rozpoznania niewydolności oddechowej niezbędne jest wykonanie badania gazometrycznego krwi tętniczej.

Fizjologia oddychania

Mechanizmy wymiany gazowej

Prężność (ciśnienie parcjalne gazu we krwi) tlenu i dwutlenku węgla utrzymują się w stałych granicach dzięki wielu mechanizmom homeostatycznym. Transport tlenu do tkanek zależy od wydolności układu oddechowego i układu krążenia. Gdy zawiedzie któryś z elementów, rozwija się niewydolność oddechowa i hipoksja tkankowa.

Zjawiska determinujące wielkość wymiany gazowej w płucach

Efektywna wymiana gazowa w pęcherzykach płucnych wymaga trzech sprawnych elementów:

• prawidłowej wentylacji pęcherzykowej (V) – powietrze w odpowiedniej ilości musi być dostarczone do miejsca wymiany
• prawidłowej perfuzji pęcherzykowej (Q) – krew w odpowiedniej ilości musi być dostarczona do miejsca wymiany
• niezaburzonej bariery pęcherzykowo-włośniczkowej – tlen musi mieć możliwość dyfundowania z powietrza pęcherzykowego do krwi, a dwutlenek węgla z krwi do powietrza pęcherzykowego.