WSTĘP

W wielu chorobach i w następstwie działania różnych czynników dochodzi do rozwoju zapalenia eozynofilowego i akumulacji granulocytów kwasochłonnych w narządach, m.in. w płucach. Eozynofile pełnią funkcję obronną w chorobach pasożytniczych, w innych chorobach ich rola nie jest do końca ustalona. Uwalniane z pobudzonych eozynofilów mediatory i enzymy wywołują rozległe uszkodzenia, upośledzając czynność zajętego narządu.

DEFINICJE

Eozynofilie płucne to heterogenna grupa chorób, w przebiegu których dochodzi do gromadzenia się eozynofilów w pęcherzykach płucnych i śródmiąższu płuc; często stwierdza się też znaczną eozynofilię krwi obwodowej.

EOZYNOFILIE PŁUCNE WEWNĄTRZ- I ZEWNĄTRZPOCHODNE

Mechanizm akumulacji eozynofilów w układzie oddechowym nie jest do końca wyjaśniony. W 2/3 przypadków nie da się ustalić przyczyny eozynofilowych nacieków płucnych – są to tzw. wewnątrzpochodne (idiopatyczne) eozynofilie płucne. W zewnątrzpochodnych eozynofiliach płucnych przyczyną zapalenia alergicznego i nacieków eozynofilowych w płucach jest określony czynnik (np. zainhalowane zarodniki grzybów, leki i substancje toksyczne, pasożyty).

Podział etiologiczny eozynofilii płucnych przedstawiono w tabeli 1.

CHOROBY PŁUC A EOZYNOFILIA KRWI OBWODOWEJ

Eozynofilia krwi obwodowej towarzyszy m.in.:

• astmie
• infekcjom (kokcydioidomykoza, pneumocystodoza, mykobakteriozy)
• niektórym nowotworom (niedrobnokomórkowy rak płuca, chłoniaki)
• chorobom tkanki łącznej (reumatoidalne zapalenie stawów, ziarniniak Wegenera)
• idiopatycznemu zwłóknieniu płuc
• histiocytozie.
  
  

Jednostek tych nie zalicza się jednak do eozynofilii płucnych, w tych bowiem nacieki eozynofilowe płuc i eozynofilia krwi obwodowej są dominującymi elementami choroby.

INFORMACJE OGÓLNE

GRANULOCYTy KWASOCHŁONNe

Granulocyty kwasochłonne (eozynofile) wywodzą się z komórki macierzystej szpiku kostnego. Różnicowanie i dojrzewanie eozynofilów w szpiku trwa ok. 5 dni i jest kontrolowane przez IL-3, IL-5, GM-CSF, a także TNF-α i IFN-α. Dojrzałe eozynofile uwalniane są do krwi, w której krążą przez ok. 12-24 h, a następnie osiadają w tkankach. Migracja eozynofilów do tkanek obejmuje adhezję, przenikanie przez ścianę naczynia i chemotaksję do miejsca zapalenia, stymulowaną takimi czynnikami jak IL-5 czy eotaksyna. Po dotarciu do miejsca docelowego eozynofile podlegają aktywacji lub (w przypadku braku czynników stymulujących) apoptozie.

ROZWÓJ ZAPALENIA EOZYNOFILOWEGO

Dojrzałe pobudzone eozynofile uwalniają w tkankach cytokiny prozapalne, mediatory zapalenia (pochodne kwasu arachidonowego), enzymy i reaktywne formy tlenu.