Wstęp

Ocena pacjenta z chorobą płuc powinna uwzględniać dane z precyzyjnie zebranego wywiadu chorobowego i wnikliwego badania przedmiotowego. Z nich wynika często potrzeba dalszych badań, np. spirometrycznych, gazometrycznych, tomografii komputerowej, bronchofiberoskopii lub biopsji wideotorakoskopowej płuc.

Na podstawie wywiadu najczęściej można rozpoznać płucną przyczynę duszności, kaszlu, krwioplucia i świszczącego oddechu. Ważne, by ustalić dolegliwości zasadnicze oraz towarzyszące objawy ogólne (gorączka, utrata wagi, brak apetytu, potliwość). Bardzo istotne są dane dotyczące czynników zawodowych i środowiskowych, palenia tytoniu, odbytych podróży, a także styczności z chorymi.

Ocena stanu ogólnego, oglądanie, obmacywanie, opukiwanie i osłuchiwanie klatki piersiowej, jak również zwrócenie uwagi na pozapłucne objawy skórne, oczne i symptomy ze strony układu ruchu są niezbędnymi elementami badania przedmiotowego u chorego na schorzenia układu oddechowego.

Najczęstsze dolegliwości

Duszność

Definicja

Duszność to termin charakteryzujący subiektywne dolegliwości i dyskomfort oddychania. Ten dyskomfort obejmuje różne doznania i odczucia, mogące różnić się charakterem i intensywnością.

Duszność towarzyszy wielu chorobom płuc, serca, gruczołów wydzielania wewnętrznego, zaburzeniom neurologiczno-mięśniowym, psychogennym, upośledzeniu drożności górnych dróg oddechowych. Nasila się w miarę postępu tych chorób i ogranicza zdolność wysiłkową.

Czasami, zwłaszcza u starszych osób, mogą współistnieć dwie lub więcej przyczyny duszności, np. zaawansowanej POChP może towarzyszyć niewydolność serca, nerek, niedokrwistość. Duszności (subiektywnego odczucia) absolutnie nie należy utożsamiać z niewydolnością oddechową, którą charakteryzuje nadmierne obniżenie we krwi ciśnienia parcjalnego tlenu (PaO₂) lub podwyższenie ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla (PaCO₂).

Deskryptory duszności

Opisując duszność, chorzy używają kilku, a nawet kilkunastu określeń, czyli tzw. deskryptorów duszności, np: trudności z nabraniem i wciągnięciem powietrza do płuc, uczucie głodu powietrza, uczucie zatrzymania oddychania, łaknienie powietrza, konieczność szybkiego oddychania, uczucie zwiększonego oddychania, trudności w wydychaniu powietrza z płuc, konieczność koncentracji w czasie oddychania, uczucie duszenia się, wrażenie ciężkości oddychania, potrzeba zwiększonego wysiłku oddechowego lub też doznanie ciasnoty w klatce piersiowej czy w końcu płytki oddech.

Patofizjologia duszności