Choroby współistniejące i ogólnoustrojowe następstwa POChP
Tadeusz Przybyłowski
Do chorób współistniejących i ogólnoustrojowych następstw przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) zalicza się najczęściej:
- niedożywienie i osłabienie siły mięśniowej
- choroby układu sercowo-naczyniowego
- osteoporozę
- zaburzenia metaboliczne
- zaburzenia lękowe i depresję
- współistnienie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc oraz obturacyjnego bezdechu podczas snu (zespół nakładania).
Lekarze dość często spotykają się z tymi problemami, ale dokładna częstość ich występowania jest różnie oceniana przez poszczególnych autorów:
- u ponad 50% chorych współistnieją 1-2 choroby
- u 17% chorych współistnieją 3-4 choroby przewlekłe
- 7% chorych choruje na ≥5 innych chorób
- jedynie u 6% chorych na POChP nie stwierdza się innych przewlekłych problemów zdrowotnych.
Związek chorób współistniejących z hospitalizacjami
Ryzyko hospitalizacji
POChP jest częstą przyczyną hospitalizacji, szczególnie w starszych grupach wiekowych. Z badań prowadzonych w Ameryce Północnej wynika, że POChP jest główną przyczyną prawie 2% hospitalizacji, a w 7% wymieniana jest jako przyczyna dodatkowa. W grupie >65 r.ż. POChP jest główną lub jedną z podstawowych przyczyn ok. 20% hospitalizacji. W badaniu z udziałem prawie 46 tys. chorych na POChP obserwowanych przez kilka kolejnych lat wykazano, że najczęstszymi przyczynami hospitalizacji były:
- niewydolność serca
- zawał mięśnia sercowego
- udar mózgu.
Ryzyko względne hospitalizacji z powodu choroby układu krążenia oceniono na 2,3, ale w przypadku niewydolności serca – na aż 5,5.
Czas trwania hospitalizacji
Choroby współistniejące istotnie wpływają również na czas trwania hospitalizacji. Kinnunen i wsp. po dokładnej analizie 152 tys. hospitalizacji chorych na POChP wykazali, że średni czas hospitalizacji chorego bez współistniejących chorób przewlekłych wynosi 7,7 dnia, a w razie ich współistnienia – 10,5 dnia.
Śmiertelność z powodu POChP
W latach 1970-2002 współczynnik zgonów z powodu chorób serca zmniejszył się o 52%, z powodu udaru mózgu o 63%, a z powodu wypadków o 41%. W tym samym czasie zaobserwowano wzrost śmiertelności z powodu POChP – o 102,8%. POChP jest czwartą co do częstości przyczyną zgonów dorosłych, a ok. 2020 r. prawdopodobnie przesunie się na trzecie miejsce. Niektórzy autorzy zwracają uwagę, że bezpośrednią przyczyną zgonu w wielu przypadkach nie jest POChP, tylko choroby współistniejące. POChP jako główną przyczynę zgonu wymienia się w 15-60% przypadków, choroby układu sercowo-naczyniowego w 14-40%, choroby nowotworowe w 7-60%, a inne choroby układu oddechowego w 4-26%.