Wstęp

Pył przemysłowy jest aerozolem, w którym fazę rozproszoną stanowią cząstki stałe i którego źródłem są procesy produkcyjne w przemyśle. Ze względu na rodzaj działania chorobotwórczego wyróżnia się pyły o działaniu zwłókniającym, drażniącym, alergizującym, toksycznym i rakotwórczym. Mechanizm działania chorobotwórczego i obraz kliniczny zmian chorobowych wywołanych przez te pyły jest różny. Jest wiele niedostatecznie poznanych właściwości osobniczych, które determinują wrażliwość na działanie pyłu. Niektóre z nich są uwarunkowane genetycznie, inne stanowią wrodzone lub nabyte nieprawidłowości anatomiczne dróg oddechowych upośledzające zdolność wydalania pyłu

Pylice płuc – informacje ogólne

Definicja

W czasie IV Międzynarodowej Konferencji w Sprawie Pylic w Bukareszcie w 1971 r. grupa robocza powołana przez Międzynarodowe Biuro Pracy zdefiniowała pylicę jako „nagromadzenie pyłu w płucach i reakcja miąższu płuc na jego obecność”. Pył określono jako aerozol złożony z cząstek stałych nieożywionych.

Wyróżniamy ponadto przewlekłe zawodowe choroby układu oddechowego wywołane wdychaniem pyłu, które nie są pylicami, gdyż cząstki pyłu nie gromadzą się w płucach lub nie powodują reakcji ze strony miąższu płuc. Przykładem takich chorób są byssinoza, beryloza, zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych. W przeszłości pylicami nazywano wszystkie choroby układu oddechowego wywołane działaniem pyłu, choć nie spełniały one warunków definicji pylicy. Choroby te omówiono w dalszej części rozdziału

Podział

W zależności od rodzaju zmian patomorfologicznych wyróżniono pylice kolagenowe i niekolagenowe.

Pylice kolagenowe

Pylice kolagenowe wywołane są działaniem pyłów o właściwościach zwłókniających (krzemionka, azbest). Charakteryzują się rozwojem włóknienia typu kolagenowego prowadzącym do uszkodzenia struktury pęcherzyków płucnych i rozwoju zmian bliznowatych.

Pylice niekolagenowe

Pylice niekolagenowe wywoływane są przez pyły o słabym działaniu zwłókniającym (tlenek cyny, siarczan baru). Charakteryzują się nieznacznym i potencjalnie odwracalnym włóknieniem typu retikulinowego bez zmian w strukturze pęcherzyków płucnych.

W praktyce rozróżnienie między pylicami kolagenowymi i niekolagenowymi jest trudne. Kontynuowanie narażenia na ten sam pył, np. pył kopalniany, może prowadzić do przejścia postaci niekolagenowej w kolagenową.

Należy pamiętać, że narażenie na pył jednorodny jest dziś rzadkie, a narażenie na pyły mieszane o różnych właściwościach zwłókniających może prowadzić do rozwoju pylic wykazujących obraz mieszany zmian kolagenowych i niekolagenowych.