Definicje

Zespół napięcia przedmiesiączkowego

Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS – premenstrual syndrome, premenstrual tension syndrome) to cyklicznie powtarzające się objawy somatyczne lub psychiczne, występujące w fazie lutealnej cyklu i samoistnie ustępujące najpóźniej w czwartym dniu miesiączki.

Etiologia zaburzeń jest niejasna, ale niewątpliwie wiąże się z powstawaniem ciałka żółtego w jajniku i wpływem metabolitów hormonów jajnikowych na aktywność niektórych neurotransmiterów. Oznacza to, że PMS występuje tylko u kobiet w wieku rozrodczym, u których występują cykle owulacyjne.

Pojedyncze z około 150 objawów ujętych w opisach PMS (powiększenie piersi lub zwiększenie ich wrażliwości, wzdęcia, uczucie zatrzymania płynów, napady łakomstwa) występują okresowo nawet u 80% kobiet w wieku reprodukcyjnym, jednak tylko u części z nich rodzaj objawów, ich liczba, nasilenie i powtarzalność wpływają niekorzystnie na codzienną aktywność, pracę zawodową i relacje z bliskimi. Część objawów może mieć wręcz charakter pozytywny (np. przypływ energii, poczucie większej atrakcyjności czy podwyższone libido), a subiektywny odbiór cyklicznych zmian przez kobietę zależy od wielu czynników, w tym jej systemu wartości i percepcji świata. Należy zatem przyjąć, że zmiany nastroju, samopoczucia i zachowania w dniach poprzedzających miesiączkę są wyrazem naturalnej zmienności kobiety. Dopiero nasilenie negatywnych objawów fizycznych i psychicznych (upośledzające jakość życia) określa się jako zespół napięcia przedmiesiączkowego.

Przedmiesiączkowe zaburzenia dysforyczne

Przedmiesiączkowe zaburzenia dysforyczne (PMDD – premenstrual dysphoric disorder) są ciężką postacią choroby, zdefiniowaną w klasyfikacji amerykańskiej DSM-IV (definicja PMDD jest jednak znacznie węższa niż europejska).

Zaburzenie to występuje u 3-8% kobiet, musi znacząco obniżać jakość ich życia (warunek rozpoznania, w przeciwieństwie do PMS), a mimo to u znacznej części pozostaje nierozpoznane bądź jest niewłaściwie leczone.

Patofizjologia

Etiologia objawów psychicznych

Charakterystyczny czas występowania i ustępowania objawów PMS/PMDD wskazuje na ich zależność od faz owulacyjnego cyklu miesiączkowego. Nie wykazano jednak, by stężenia estradiolu i progesteronu podlegały odmiennej fluktuacji niż u kobiet zdrowych,...

Etiologia objawów somatycznych

Nie wiadomo, na ile skargi na objawy somatyczne (obrzęki, wzdęcia, obrzmienie piersi) są skutkiem nadwrażliwości wynikającej z pierwotnych zaburzeń emocjonalnych, a na ile wynikiem zmian hormonalnych. Pojedyncze prace sugerowały, że w okresie prze...