Wstęp

Funkcjonowanie męskiego układu rozrodczego podporządkowane jest:

• produkcji nasienia w celach reprodukcyjnych
• androgenizacji, czyli nadaniu mężczyźnie cech morfologicznych i funkcjonalnych przypisanych płci.
  
  

Dwa główne objawy zaburzeń andrologicznych to niepłodność i hipogonadyzm.

Podział

Proponowane są dwie klasyfikacje zaburzeń androgenizacji:

• w zależności od miejsca patologii
  • zaburzenia czynności jąder
    • pochodzenia centralnego (podwzgórzowo-przysadkowego)
    • pochodzenia obwodowego (jądrowego)
  • zaburzenia działania testosteronu na tkanki
• w zależności od podłoża zaburzenia (np. genetyczne, zapalne itp.).

Diagnostyka

Wskazaniem do oceny funkcji męskiego układu rozrodczego są:

• zaburzenia płodności
• zaburzenia androgenizacji.
  
  

Celem jest ocena funkcji jąder i wykrycie lub wykluczenie zaburzeń obwodowego działania testosteronu.

Badanie kliniczne

Poprawnie zebrany wywiad i badanie przedmiotowe umożliwiają zaplanowanie diagnostyki.

Wywiad

Zaburzenia androgenizacji

W wywiadzie należy spróbować ustalić moment wystąpienia zaburzeń, ocenić prawidłowość i czas pokwitania, zapytać o zaburzenia zstępowania jąder i sposoby ich leczenia. Szczególną uwagę należy zwrócić na sferę seksualną – zarówno pod kątem oceny popędu seksualnego, jak i jakości współżycia. Istotne są informacje dotyczące stylu życia, chorób ogólnoustrojowych, stresu i aktywności fizycznej oraz ekspozycji na czynniki szkodliwe (np. pestycydy, ksenoestrogeny), a także przyjmowanych leków.

Zaburzenia płodności

W tej sytuacji wywiad ma nieco mniejsze znaczenie. Niepłodność musi być rozpatrywana w konkretnym układzie partnerskim i przydatnych może być wiele informacji (zwłaszcza ta o czasie trwania niepłodności). Jednak nawet w razie potwierdzenia płodności partnerki przed rozpoznaniem zaburzeń płodności mężczyzny należy wykazać, że obraz jego nasienia jest patologiczny.

Badanie przedmiotowe

W badaniu przedmiotowym należy zwrócić uwagę na nasilenie cech androgenizacji, ze szczególnym naciskiem na ocenę:

• owłosienia (w tym zarostu na twarzy i typu owłosienia łonowego)
• typu sylwetki
• wzrostu
• rozwoju masy mięśniowej
• rozmieszczenia tkanki tłuszczowej
• obecności jąder w worku mosznowym, ich wielkości i spoistości
• wielkości członka.

Diagnostyka endokrynologiczna

Jądro zbudowane jest z dwóch funkcjonalnych części:

• endokrynnej (produkującej testosteron)
• generatywnej (dostarczającej męskich gamet w procesie spermatogenezy).
  
  

Za regulację czynności jądra w obu aspektach odpowiadają dwie gonadotropiny: