Wstęp

Zapalenia tarczycy stanowią heterogenną grupę chorób różniących się etiopatogenezą i obrazem klinicznym.

Przyczyną zapalenia tarczycy może być:

• proces autoimmunologiczny
• infekcja (bakteryjna, wirusowa, grzybicza, pasożytnicza)
• uraz mechaniczny (m.in. wskutek badania palpacyjnego)
• działanie czynników fizycznych (promieniowanie jonizujące)
• działanie czynników chemicznych (leków).
  
  

W piśmiennictwie spotykane są rozmaite próby klasyfikacji zapaleń tarczycy. Dość powszechny, uwzględniający przebieg kliniczny jest podział na zapalenia:

• ostre – trwające zwykle do 2 tygodni
• podostre – trwające zwykle do 4-6 miesięcy
• przewlekłe – trwające powyżej 6 miesięcy.
  
  

Rozpoznawanie i klasyfikację poszczególnych jednostek chorobowych utrudnia fakt, że mogą mieć one zmienny przebieg i imitować się wzajemnie. Dla ostrego bakteryjnego zapalenia tarczycy oraz choroby de Quervaina typowe są ból szyi, nagłe powiększenie tarczycy i gorączka. Objawy te występują jednak również sporadycznie w bezobjawowym i poporodowym zapaleniu tarczycy, w zaostrzeniu choroby Hashimoto, a także w niektórych niezapalnych chorobach tarczycy (rak, chłoniak, udar krwotoczny guza).

Gwałtownie przebiegający proces zapalny prowadzi zazwyczaj do przemijającej tyreotoksykozy w następstwie niekontrolowanego uwolnienia hormonów z uszkodzonego miąższu tarczycy, po którym może wystąpić przemijająca, a niekiedy (w przypadku destrukcji znacznej ilości miąższu) trwała niedoczynność tarczycy. W przewlekłych zapaleniach najczęściej obserwowanym zaburzeniem czynności tarczycy jest stopniowo rozwijająca się nieodwracalna hipotyreoza.

Diagnostyka różnicowa zapaleń tarczycy wymaga dobrej znajomości:

• obrazu klinicznego poszczególnych typów zapaleń
• charakterystycznych dla danego zapalenia odchyleń w badaniach
  • laboratoryjnych
  • obrazowych (USG, badania radiologiczne, scyntygrafia)
  • cytologicznych
• wskazań do leczenia i typowej reakcji na stosowaną terapię.
  
  

Leczenie zależy od etiologii i nasilenia zapalenia i ma charakter:

• przyczynowy – jedynie w zapaleniach bakteryjnych i grzybiczych
• objawowy – we wszystkich typach zapaleń.
  
  

Leczenie objawowe polega na zwalczaniu:

• bólu, gorączki i odczynu zapalnego w tarczycy; w tym celu stosuje się
  • niesteroidowe leki przeciwzapalne
  • glikokortykosteroidy (przy dużym nasileniu dolegliwości)
• objawów zaburzeń czynności tarczycy; w leczeniu stosuje się
  • w tyreotoksykozie (wynikającej z destrukcji miąższu)
    • leki β-adrenolityczne
    • glikokortykosteroidy
  • w niedoczynności tarczycy
    • lewotyroksynę (okresowo lub przewlekle).