Przeglądasz archiwalną treść publikacji „Wielka Interna. Endokrynologia” Zamów najnowsze wydanie
Podyplomie logo dark

Działanie hormonów tarczycy

Helena Jastrzębska

Działanie na poziomie molekularnym

Hormony tarczycy działają w dwóch mechanizmach:

  • genomowym, uruchamianym w wyniku interakcji trijodotyroniny (T3) z receptorem jądrowym i polegającym na pobudzaniu lub hamowaniu ekspresji genów; receptory jądrowe dla hormonów tarczycy występują we wszystkich komórkach i należą do nadrodziny obejmującej również receptory dla glikokortykosteroidów, mineralokortykosteroidów, estrogenów i progestagenów, witaminy D, retinoidów, a także receptory aktywowane proliferatorami peroksysomów (PPAR – peroxisomal proliferator–activated receptors)
  • pozagenomowym, będacym skutkiem interakcji T3 lub tyroksyny (T4) z białkami pozajądrowymi (np. receptorami w błonie mitochondriów i błonie komórkowej, enzymami, transporterami glukozy). Efekt metaboliczny współcześnie przypisuje się także dijodotyroninie (3,5-T2).

Molekularne mechanizmy działania hormonów tarczycy przedstawiono na rycinie 1.

Mechanizm genomowy działania hormonów tarczycy

Połączenie T3 z receptorem jądrowym prowadzi do indukcji lub zahamowania syntezy białek, dlatego skutki biologiczne ujawniają się po 2-6 h. Wygasają one także wolno, wraz z upływem okresów półtrwania produktów białkowych aktywowanych genów (może to zająć nawet tygodnie). Hormony tarczycy mogą:

  • aktywować transkrypcję genów dla
    • hormonu wzrostu
    • mieliny
    • dejodynazy typu 1
    • białka odpowiedzialnego za różnicowanie komórek mięśniowych
  • hamować transkrypcję genów dla
    • TRH
    • podjednostki α i β TSH
    • dejodynazy typu 2
    • czynnika transkrypcyjnego E2F1, ważnego regulatora cyklu komórkowego.