Osteoporoza jest jednym z najpoważniejszych problemów zdrowia publicznego – z powodu dużej i stale zwiększającej się liczby powodowanych nią złamań w starzejących się społeczeństwach krajów rozwiniętych. Następstwem złamań i inwalidztwa, a także leczenia farmakologicznego i operacyjnego (endoprotezy) są duże obciążenia systemów opieki zdrowotnej.

Definicja

Osteoporoza jest układową chorobą szkieletu, charakteryzującą się ubytkiem masy kostnej i zaburzeniami mikroarchitektury kości, prowadzącymi do osłabienia ich wytrzymałości i w następstwie do złamań pod wpływem niewielkich urazów (tzw. niskoenergetycznych). Podłożem osteoporozy są zmniejszenie masy i gęstości kości i pogorszenie jakości tkanki kostnej.

Epidemiologia

Częstość występowania

Częstość występowania osteoporozy szacuje się na ok. 30% u kobiet i 10% u mężczyzn rasy kaukaskiej między 50 a 85 r.ż. Coraz większa częstość osteoporozy i złamań jest następstwem wydłużającej się średniej długości życia współczesnych społeczeństw. Dodatkowym czynnikiem jest zmiana trybu życia, polegająca na zmniejszeniu codziennej aktywności fizycznej i siedzącym trybie życia.

Ryzyko złamań

Najpoważniejszym następstwem osteoporozy jest zwiększone zagrożenie złamaniami. Złamanie osteoporotyczne jest niewspółmierne do wywołującej je siły. Złamanie osteoporotyczne stwierdza się, jeśli doszło do niego po upadku z pozycji stojącej lub z wysokości nie większej niż 1 m, po wykluczeniu innej przyczyny, np. złamania patologicznego.

Szacuje się, że w przypadku rasy kaukaskiej po 50 r.ż. złamanie osteoporotyczne wystąpi u 45-50% kobiet i 20-25% mężczyzn. Ryzyko zwiększa się z wiekiem, wzrostem liczby klinicznych czynników zagrożenia osteoporozą i złamaniem (złamania niskoenergetyczne, niskie BMI, palenie tytoniu, picie alkoholu w ilości >2 j./24 h, reumatoidalne zapalenie stawów, glikokortykosteroidoterapia, złamanie szyjki kości udowej u rodziców), spadkiem BMD, a także spadkiem wskaźnika masy ciała (BMI – body mass index).

W Polsce roczną częstość złamań bliższego końca kości udowej szacuje się na 20 000 u kobiet i 8000 u mężczyzn.

Przebudowa szkieletu (remodeling)

U dorosłych zachodzi przebudowa kości zwana remodelingiem. W miejsce zresorbowanej przez osteoklasty kości odkłada się nowa struktura syntetyzowana przez osteoblasty. W pierwszej kolejności powstaje niezmineralizowana macierz kostna, ulegająca póź...