Diagnostyka laboratoryjna układu podwzgórzowo-przysadkowego
Jolanta Kunert-Radek
Hormony przedniego płata przysadki
Wstęp
Hormony przysadki oznacza się metodami radioimmunologicznymi i nieizotopowymi metodami immunoenzymatycznymi o wysokiej czułości i swoistości. Laboratorium ma obowiązek podawania przy każdym wyniku zakresu norm dla zastosowanej metody. Hormony przysadki oznacza się we krwi rano, na czczo – jest to ważne z uwagi na rytm dobowy wydzielania hormonów tropowych, szczególnie istotny przy oznaczaniu ACTH. Oznacza się stężenia:
- hormonu wzrostu (GH – growth hormone)
- prolaktyny (PRL)
- tyreotropiny (TSH – thyroid stimulating hormone)
- kortykotropiny (ACTH – adrenocorticotropic hormone)
- gonadotropin (FSH – follicle stimulating hormone, folitropina i LH – lutinizing hormone, lutropina)
- podjednostki α hormonów glikoproteinowych (wspólnej dla FSH, LH, TSH i hCG).
Laboratorium oznaczające dany hormon określa warunki pobrania (osocze lub surowica) i transportu próbek (czas i temperatura).
Wyniki oznaczeń hormonalnych należy interpretować łącznie z obrazem klinicznym i wynikami innych badań, włącznie z badaniami obrazowymi.
Wysokie stężenia hormonów tropowych
Wysokie stężenia hormonów tropowych:
- pozwalają na wstępne rozpoznanie nadczynności przysadki, której towarzyszy wtórna nadczynność obwodowych gruczołów dokrewnych (np. zespół Cushinga zależny od ACTH, postać przysadkowa)
- mogą być objawem niedoczynności obwodowych gruczołów wydzielania wewnętrznego (np. wysokie stężenie ACTH w chorobie Addisona)
- mogą świadczyć o ektopowym wydzielaniu hormonów przysadkowych przez nowotwory (np. zespół Cushinga zależny od ACTH, postać ektopowa).