Wstęp

Orzecznictwo rent z tytułu niezdolności do pracy reguluje ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. nr 162 z 1988r., poz. 1118 z późniejszymi zmianami). Jest podstawą prawną określającą warunki nabywania renty z tytułu niezdolności do pracy, określa również sposób wyliczenia wysokości renty.

Pojęcia i definicje

Oto kluczowe w orzecznictwie pojęcia i definicje:

• osoba niezdolna do pracy – osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu
• całkowita niezdolność – utrata zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy
• częściowa niezdolność – znacznego stopnia utrata zdolności do wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji
• niezdolność do samodzielnej egzystencji – naruszenie sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej, długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspakajaniu podstawowych potrzeb życiowych
• niezdolność do pracy trwała – dana osoba nie rokuje odzyskania zdolności do pracy
• niezdolność do pracy okresowa – istnieją przesłanki powrotu zdolności do wykonywania czynności zawodowych.
  
  

Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje osobie ubezpieczonej, która spełnia łącznie trzy następujące warunki

• jest niezdolna do pracy
• ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy
• niezdolność do pracy powstała w określonych ustawą okresach składkowych (okres zatrudnienia, okres ubezpieczenia) i nieskładkowych (np. okres pobierania zasiłku chorobowego, opiekuńczego czy świadczenia rehabilitacyjnego) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
  
  

Staż składkowy i nieskładkowy wymagany do przyznania renty jest uzależniony od wieku osoby, w jakim powstała niezdolność do pracy (szczegóły – patrz ustawa).

Rodzaje rent

Renta z tytułu niezdolności do pracy

Renta stała przysługuje osobie, wobec której orzeczono trwałą niezdolność do pracy, okresowa – jeżeli orzeczono czasową niezdolność do pracy.

Renta szkoleniowa

Osobie spełniającej warunki przyznania renty, a w stosunku do której orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie, przysługuje renta szkoleniowa przez 6 miesięcy. Organ rentowy kieruje zainteresowanego do powiatowego urzędu pracy w celu poddania przekwalifikowaniu zawodowemu. Okres 6 miesięcy na wniosek starosty może być przedłużony na czas niezbędny do przekwalifikowania zawodowego, nie dłużej niż o 30 miesięcy. Okres tych 6 miesięcy – również na wniosek starosty – może być skrócony, jeżeli przed jego upływem starosta zawiadomi organ rentowy o braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu lub jeśli osoba zainteresowana nie poddaje się przekwalifikowaniu zawodowemu.