Wstęp

W procesie starzenia dochodzi do zmian w budowie i czynności tarczycy. Z wiekiem zmniejsza się ilość tkanki gruczołowej, a zwiększa się ilość tkanki włóknistej i elementów limfatycznych. Zmniejsza się produkcja hormonów tarczycy, ale wskutek zmniejszonej aktywności 5'-dejodynazy typu 1 stężenie FT₄ w surowicy nie zmienia się, natomiast FT₃ spada. W populacji osób starszych opisywano zarówno zwiększone, jak i zmniejszone stężenie hormonu tyreotropowego (TSH) oraz prawidłową lub upośledzoną reakcję na bodźce stymulujące jego wydzielanie.

Odmienna jest także epidemiologia, obraz kliniczny i leczenie chorób tarczycy:

• w starszych grupach wiekowych częściej stwierdza się wole guzkowe nadczynne, zwłaszcza na terenach niedoboru jodu; w grupie między 35 a 80 r.ż. stała jest natomiast częstość choroby Gravesa-Basedowa. U osób starszych nadczynność tarczycy często przybiera postać apatyczną lub manifestuje się zespołem tarczycowo-sercowym; postępowaniem z wyboru niezależnie od etiologii jest leczenie jodem promieniotwórczym
• częstość występowania niedoczynności tarczycy rośnie z wiekiem; w populacji osób starszych charakterystyczna jest zwiększona zapadalność na przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy
• subkliniczna niedoczynność gruczołu tarczowego u osób >65 r.ż. nie zwiększa ryzyka choroby niedokrwiennej serca ani zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych, a u osób >85 r.ż. korzystnie wpływa na długość życia; u większości chorych >>80 r.ż. ze stężeniem TSH <10 mj.m./l (milijednostek międzynarodowych na litr) leczenie nie jest konieczne. U chorych z objawami niedoczynności tarczycy lub stężeniem TSH >10 mj.m./l należy włączyć lewotyroksynę w dawce początkowej 12,5-25 μg/24 h, zwiększanej co 4-6 tygodni pod kontrolą objawów ze strony układu krążenia, stężenia TSH i stężenia FT₄ w surowicy. U osób starszych zapotrzebowanie na lewotyroksynę jest o 20-30% mniejsze niż w młodszej populacji
• częstość występowania wola obojętnego i raka tarczycy rośnie w miarę starzenia się populacji. U osób starszych większe jest ryzyko związane z leczeniem operacyjnym, a tolerancja supresyjnych dawek lewotyroksyny gorsza niż w młodszych grupach wiekowych.

Zmiany morfologiczne tarczycy w procesie starzenia

Nabłonek pęcherzykowy ulega spłaszczeniu i zmianom wstecznym, rozmiary pęcherzyków tarczycowych zmniejszają się, natomiast zwiększa się ilość elementów włóknistych i limfocytów. U mężczyzn liczba okołopęcherzykowych komórek C zwiększa się, a u kob...