DEFINICJE

PRZEDWCZESNE DOJRZEWANIE PŁCIOWE

Za przedwczesne dojrzewanie uważa się pojawienie się wtórnych cech płciowych w wieku o 2 odchylenia standardowe wcześniejszym niż średnia dla danej populacji. Definicja ta opiera się na danych z badań populacyjnych dzieci w wieku przedpokwitaniowym i w okresie pokwitania, więc jak wszystkie definicje statystyczne ma ograniczenia w ocenie indywidualnego przypadku.

Pierwsze kliniczne objawy dojrzewania

Najczęściej pierwszym klinicznym objawem dojrzewania u dziewcząt jest osiągnięcie stadium II rozwoju gruczołów piersiowych w skali Tannera, u chłopców natomiast powiększenie jąder do >3 ml (objętość jąder ocenia się za pomocą orchidometru Pradera).

Granica wieku upoważniająca do rozpoznania przedwczesnego dojrzewania

W Europie za przedwczesne uznaje się:

• u dziewczynek
  • pojawienie się pierwszych objawów dojrzewania płciowego przed ukończeniem 8 r.ż. (dotyczy to zarówno powiększenia gruczołów piersiowych, jak i pojawienia się owłosienia płciowego)
  • wystąpienie pierwszej miesiączki przed 9,5 r.ż. (choć niektórzy specjaliści za przedwczesne uznają menarche przed ukończeniem 10 lat)
• u chłopców
  • pojawienie się pierwszych objawów dojrzewania płciowego przed ukończeniem 9 r.ż. (powiększenie objętości jąder do >3 ml lub pojawienie się owłosienia płciowego).

WCZESNE DOJRZEWANIE PŁCIOWE

Rodzice szukają porady także w przypadkach, kiedy dojrzewanie płciowe rozpocznie się wcześnie, choć nie spełnia kryteriów przedwczesnego dojrzewania. Takie dojrzewanie w odróżnieniu od przedwczesnego nazywamy wczesnym, a postępowanie polega na szczegółowym wywiadzie i dokładnym badaniu lekarskim oraz udzieleniu informacji o szerokim przedziale czasowym początków prawidłowego dojrzewania płciowego. Badanie i obserwacja są wskazane nie tylko ze względu na oczekiwania rodziców, ale także z powodu ułomności definicji opartej na danych epidemiologicznych i statystycznych.

ROZSZERZONA DEFINICJA PRZEDWCZESNEGO DOJRZEWANIA PŁCIOWEGO

Rozszerzona definicja uwzględnia nie tylko wiek, ale też wzrost dziecka, u którego pojawiają się pierwsze objawy dojrzewania płciowego (dojrzewanie płciowe przed osiągnięciem wzrostu na poziomie 3 centyla dla dziewcząt 8-letnich i chłopców 9-letnich – bez względu na wiek pacjenta). Uzasadnieniem jej przyjęcia jest zagrożenie niedoborem wzrostu w wieku dorosłym dzieci, które rozpoczynają dojrzewanie, nie osiągnąwszy wzrostu zgodnego z normą populacyjną.

EPIDEMIOLOGIA

Przedwczesne dojrzewanie płciowe stwierdza się dziesięciokrotnie częściej u dziewcząt niż u chłopców. Łączy się to z większą u dziewcząt wrażliwością przysadki na gonadoliberynę (GnRH – gonadotropin-releasing hormon), a także z mniejszą skutecznoś...