Wstęp

Genetycznie uwarunkowane choroby nerwowo-mięśniowe (ChNM) są heterogenną grupą, do której należą m.in. dystrofie mięśniowe, miopatie i zespoły miotoniczne. Te rzadkie choroby mogą się rozpoczynać we wczesnym dzieciństwie lub rozwijać dopiero u osób dorosłych.

Obraz kliniczny jest zazwyczaj charakterystyczny dla każdej z tych chorób, a najczęstszymi objawami neurologicznymi są wiotki niedowład i zanik mięśni szkieletowych. W badaniach dodatkowych często istotnie podwyższona jest aktywność kinazy kreatynowej (CPK).

W diagnostyce, poza oceną kliniczną i oceną morfologiczną wycinka mięśni szkieletowych, coraz częściej przeprowadza się diagnostykę genetyczną. Z uwagi na podłoże tych chorób trzeba pamiętać o ich rodzinnym występowaniu, chociaż zdarzają się przypadki bez obciążenia rodzinnego w wywiadzie, spowodowane mutacjami spontanicznymi. Część chorób nerwowo-mięśniowych związana jest z dziedziczoną recesywnie mutacją zlokalizowaną w chromosomie X, np. dystrofie mięśniowe: Duchenne’a, Beckera czy Emery Dreifussa. W takich przypadkach najczęściej chorują mężczyźni. U nosicielek mutacji mogą występować objawy o mniejszym nasileniu i późniejszym początku niż u chorych mężczyzn.

Dzięki postępom diagnostyki genetycznej i identyfikacji nosicielstwa wielu chorób z tej grupy możliwe stało się objęcie nadzorem, w tym kardiologicznym, krewnych chorego, również zagrożonych rozwojem powikłań kardiologicznych.

W wielu chorobach nerwowo-mięśniowych objawom uszkodzenia mięśni szkieletowych towarzyszą różne nieprawidłowości kardiologiczne, obejmujące zaburzenia budowy i czynności mięśnia sercowego lub układu bodźcoprzewodzącego. Mogą one występować u chorych z zaawansowanym uszkodzeniem mięśni szkieletowych, a w niektórych przypadkach poprzedzać wystąpienie istotnych klinicznie objawów neurologicznych.

Zidentyfikowano wiele mutacji prowadzących do ChNM, którym towarzyszy kardiomiopatia rozstrzeniowa, kardiomiopatia przerostowa, zaburzenia rytmu lub przewodzenia. Warto podkreślić, że zgodnie z definicją zaproponowaną przez AHA w 2006 r. kardiomiopatie mogą być uwarunkowane genetycznie, ograniczają się do serca lub mogą być częścią uogólnionej choroby, a więc zmiany w obrębie serca stwierdzane u części chorych z ChNM ją spełniają.

Niewydolność serca jest częstym następstwem ChNM; nierzadko jest ona zaawansowana, z poszerzeniem lewej komory i znacznym obniżeniem jej frakcji wyrzutowej, i wymaga intensywnej terapii. Sporadycznie wykonywano transplantacje serca w tej grupie ch...