Budowa i czynność krążenia wieńcowego

Krążenie wieńcowe obejmuje 2 nasierdziowe tętnice wieńcowe odchodzące od aorty: prawą tętnicę wieńcową, która przechodzi często w gałąź tylną zastępującą, i najważniejszą: główną lewą tętnicę wieńcową. Dzieli się ona na gałąź przednią zstępującą, od której odchodzą gałęzie diagonalne, oraz gałąź okalającą z gałęziami marginalnymi. Z tych tętnic utlenowana krew płynie przez kolaterale i naczynia włosowate do kardiomiocytów i po oddaniu tlenu wraca żyłami serca do prawego przedsionka. Krew tętnicza napływa do tętnic wieńcowych w fazie rozkurczu lewej komory.

Krążenie wieńcowe podlega wpływom wydzielanych przez śródbłonek substancji o działaniu rozkurczającym i kurczącym naczynia. Jedną z najważniejszych jest tlenek azotu (EDRF – endogenny czynnik rozszerzający naczynia). Przeciwstawnie działają angiotensyna II, katecholaminy, endotelina, serotonina, acetylocholina.

Definicja

Choroba niedokrwienna serca jest zespołem objawów o różnej przyczynie. Najważniejszą jest niewystarczająca w stosunku do zapotrzebowania podaż tlenu i związków energetycznych, spowodowana zwężeniem tętnic wieńcowych: strukturalnym (blaszki miażdżycowe) i czynnościowym (skurcz naczyń). Miażdżyca odpowiada za 80% przypadków choroby niedokrwiennej serca.

Stabilna choroba wieńcowa to okres miażdżycy tętnic wieńcowych z występowaniem przez ostatnie 3-6 miesięcy objawów dławicowych o nienarastającym nasileniu. Przyczyną objawów może być zwężenie (już rzędu 40-50%) jednej z nasierdziowych tętnic wieńcowych.

Epidemiologia

Stabilna choroba wieńcowa występuje u 45% mężczyzn i 52% kobiet z chorobą niedokrwienną serca. Choruje na nią 2-5% populacji ogólnej w wieku 55-64 lat, nieco częściej mężczyźni. Zapadalność na chorobę wieńcową rośnie wraz z wiekiem. Choruje na nią średnio około 2,5-5% mężczyzn w wieku 40-59 lat, 10% po 60 r.ż. i około 25% >75 r.ż. Jak wynika z szacunków American Heart Association, na każdego chorego hospitalizowanego z powodu zawału mięśnia sercowego przypada 30 chorych ze stabilną chorobą wieńcową. W Europie według EuroHeart Survey on Coronary Revascularisation stabilną chorobą wieńcową ma 53% chorych poddawanych koronarografii.

Choroba wieńcowa jest na świecie przyczyną 6,3 mln zgonów rocznie. Śmiertelność wynosi 0,9-1,4% rocznie, a ryzyko zawału szacowane jest na 0,5-2,6% rocznie. Według danych WHO z 2004 r. choroba wieńcowa jest przyczyną 21% zgonów mężczyzn i 23% kobiet, a liczba zgonów wzrośnie z 7,1 mln do 11,1 mln w 2020 r. W Polsce na chorobę wieńcową choruje od 1 do 1,5 mln ludzi, a około 50 tys. w ciągu roku umiera. Odpowiada to 40% zgonów mężczyzn w średnim wieku. Co roku około 60-80 tys. chorych przebywa zawał mięśnia sercowego.