Przeglądasz archiwalną treść publikacji „Wielka Interna. Kardiologia” Zamów najnowsze wydanie
Podyplomie logo dark

Badania laboratoryjne w kardiologii i angiologii

Wiktor Piechota, Wiesław Piechota

Wstęp

Wiele chorób układu krążenia ma podłoże miażdżycowe. Na badania laboratoryjne można spojrzeć właśnie przez pryzmat poszczególnych stadiów miażdżycy, od jej początków do późnych powikłań. Metodami laboratoryjnymi można wykrywać:

  • klasyczne i nieklasyczne (o niepotwierdzonej roli patogenetycznej) biochemiczne wskaźniki zagrożenia miażdżycą. Ich ocena umożliwia wdrożenie farmakologicznych i niefarmakologicznych metod prewencji pierwotnej i wtórnej
  • wskaźniki ostrej martwicy mięśnia sercowego (nawet przy niecharakterystycznych objawach i nieobecności zmian elektrokardiograficznych)
  • wskaźniki przeciążenia serca, np. w okresie po zawale, kiedy dochodzi do jego dysfunkcji lub niewydolności.

Dawniej biomarkery pełniły rolę pomocniczą, dziś wysuwają się na pierwszy plan w kardiologii i chorobach układu krążenia, zajmując miejsce równoprawne z elektro- czy echokardiografią. Według najnowszych wytycznych ich oznaczanie jest obok badania klinicznego i elektrokardiograficznego zasadniczym elementem diagnostyki zawału i niewydolności serca. Z kolei zasadniczym elementem oceny globalnego ryzyka sercowo-naczyniowego jest całkowite stężenie cholesterolu (karta ryzyka SCORE) i cholesterolu LDL (zalecenia ATP III – Adult Treatment Panel III).

Rola biomarkerów jest uniwersalna i wykracza poza choroby o podłożu miażdżycowym – wskaźniki martwicy mięśnia sercowego pozwalają wykrywać jego uszkodzenie na tle zapalnym lub innym, a wskaźniki przeciążenia – dysfunkcję niezależnie od przyczyn. Biomarker diagnostyczny w zawale serca może pełnić rolę prognostyczną w niewydolności serca lub zatorowości płucnej.

Specjalista chorób wewnętrznych i kardiolog musi dziś dysponować wiedzą na temat praktycznego zastosowania wskaźników biochemicznych w chorobach układu krążenia, umieć interpretować ich oznaczenia, znać ograniczenia dostępnych metod i pułapki diagnostyczne.

Koncentrujemy się w tym rozdziale na wskaźnikach o udowodnionej roli w diagnostyce kardiologicznej. W każdym przypadku, jeśli to możliwe, staramy się odnieść prezentowane dane z piśmiennictwa do praktyki klinicznej oraz obowiązujących zaleceń klinicznych i analitycznych.

Wskaźniki uszkodzenia mięśnia sercowego

Definicja

Wskaźniki uszkodzenia mięśnia sercowego to średnio- i drobnocząsteczkowe białka o funkcji budulcowej (troponiny), enzymatycznej (kinaza kreatynowa i jej izoenzymy) lub transportowo-magazynowej (białko wiążące kwasy tłuszczowe, mioglobina), które wydostają się z uszkodzonych kardiomiocytów.