Wstęp

Miażdżycowe zwężenie tętnicy nerkowej prowadzi do zaburzenia funkcji nerek i wielu niekorzystnych następstw, np. nadciśnienia tętniczego, zaburzenia równowagi wodno--elektrolitowej i przewlekłej choroby nerek.

Unaczynienie nerek

Nerki najczęściej unaczynione są przez pojedyncze tętnice nerkowe, odchodzące od aorty przeważnie na wysokości pierwszego kręgu lędźwiowego. Tętnica nerkowa dzieli się zazwyczaj na gałąź przednią i tylną, które po wniknięciu do miąższu nerki dzielą się na tętnice międzypłatowe, a następnie tętnice łukowate. Krew odpływa z nerek żyłami nerkowymi do żyły głównej dolnej.

Czynność nerek

Nerki są ważnym narządem regulującym objętość i skład płynów ustrojowych. Wydalają nadmiar wody, soli mineralnych i innych substancji (m.in. końcowych produktów przemiany materii), pełnią również funkcje wewnątrzwydzielnicze i metaboliczne (wytwarzając, wydzielając, aktywując i degradując wiele hormonów i związków aktywnych biologicznie).

W ciągu minuty przez nerki przepływa 1000-1200 ml krwi. Przepływ krwi przez nerki jest utrzymywany w stałych granicach w szerokim zakresie ciśnienia krwi dzięki autoregulacji oporu naczyń nerkowych.

Przyczyny zwężenia tętnic nerkowych

Najczęstsze przyczyny zwężenia tętnicy nerkowej to:

• miażdżyca (>95% przypadków)
• dysplazja włóknisto-mięśniowa (najczęstsza przyczyna u osób młodych)
• rozwarstwienie tętnicy
• zmiany po napromienieniu
• choroba Takayasu
• ucisk z zewnątrz.
  
  

Do czynników ryzyka miażdżycowego zwężenia tętnicy nerkowej należą:

• wiek >60 r.ż.
• palenie tytoniu
• dyslipidemia
• hipercholesteromia
• nadciśnienie tętnicze
• cukrzyca
• miażdżyca innych tętnic.

Ocena stopnia zwężenia

U ok. 75% chorych zwężenie tętnicy nerkowej obejmuje miejsce jej odejścia od aorty i jest kontynuacją zmian miażdżycowych aorty. Rzadziej zwężenie występuje w dalszych odcinkach tętnicy nerkowej. Nie ma jednoznacznych kryteriów oceny stopnia zwężenia tętnicy nerkowej, co znacznie utrudnia porównywanie wyników różnych badań i obserwacji. Według badania CORAL (Cardiovascular Outcomes in Atherosclerotic Renal Artery Lesions) sponsorowanego przez National Institutes of Health za znaczące uważa się zwężenie spełniające co najmniej jeden z poniższych warunków:

• zwężenie ≥60% i powodujące gradient ciśnień skurczowych 20 mmHg
• zwężenie ≥80%.

Epidemiologia

Nie jest znana dokładna częstość występowania zwężenia tętnic nerkowych. Zależy ona m.in. od kryteriów rozpoznania i populacji. Miażdżycowe zwężenie tętnicy nerkowej stwierdzano w 4-20% badań autopsyjnych, znacznie częściej u osób >60 r.ż i z czynnikami ryzyka miażdżycy.