Wstęp

Według danych World Health Organization (WHO) nadciśnienie tętnicze jest największym globalnym zagrożeniem zdrowotnym. Liczba chorych rośnie szybciej niż populacja naszego globu, co sprawia, że odsetek osób z nadciśnieniem tętniczym stale się zwiększa i w 2025 r. ich liczba osiągnie 1,56 mld, co stanowić będzie 29% dorosłej populacji.

Nadciśnienie tętnicze to choroba, której można zapobiegać i której skuteczne leczenie zmniejsza ryzyko patologicznych zmian narządowych oraz powikłań klinicznych. Szacuje się, że liczba zgonów, których można uniknąć dzięki właściwej terapii hipotensyjnej, sięga w Polsce nawet kilkunastu tysięcy rocznie. W celu optymalizacji postępowania w nadciśnieniu tętniczym od lat publikuje się odpowiednie zalecenia. Rozdział ten opiera się na wytycznych European Society of Hypertension oraz European Society of Cardiology (ESH/ESC) z 2007 r. (uwzględnia modyfikację z jesieni 2009 r.) oraz na wspólnym stanowisku Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego oraz Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce.

Definicja

Pod pojęciem nadciśnienia tętniczego rozumie się stale utrzymujące się nieprawidłowo wysokie ciśnienie tętnicze, zwiększające ryzyko powikłań:

• choroby niedokrwiennej serca i jej następstw
• udaru mózgu
• przewlekłej choroby nerek.

Granica prawidłowego ciśnienia tętniczego

Ponieważ rozkład ciśnienia tętniczego w populacji ma charakter normalny, nie sposób zatem jednoznacznie wyznaczyć granicznej wartości prawidłowego ciśnienia tętniczego. Przyjęto, że nadciśnienie tętnicze rozpoznaje się, gdy w czasie dwóch kolejnych pomiarów wartość ciśnienia skurczowego wynosi co najmniej 140 mmHg lub rozkurczowego co najmniej 90 mmHg. W badaniach epidemiologicznych dowiedziono jednak, że prawdopodobieństwo choroby wieńcowej czy udaru zwiększa się już przy wartościach >115/75 mmHg, a zależność między ryzykiem powikłań a wartością ciśnienia tętniczego ma charakter ciągły. Dlatego klasyfikacja nadciśnienia tętniczego jest arbitralna (tab. 1), a graniczna wartość ciśnienia tętniczego, będąca wskazaniem do rozpoczęcia terapii, jest zmienna i zależy od globalnego ryzyka.

Izolowane nadciśnienie skurczowe

Wartość ciśnienia tętniczego zwiększa się z wiekiem. Od 50 r.ż. wzrostowi ciśnienia skurczowego towarzyszy jednak stopniowe zmniejszanie się ciśnienia rozkurczowego (zjawisko to jest wyrazem patologicznych zmian w układzie krążenia i wiąże się ze zwiększonym ryzykiem powikłań). Dlatego u osób w podeszłym wieku częściej niż u młodszych rozpoznaje się izolowane nadciśnienie skurczowe.