Miażdżyca to przewlekła choroba tętnic elastycznych i dużych mięśniowych o charakterze postępującej reakcji zapalno-wytwórczej. Istotą miażdżycy jest pogrubienie błony wewnętrznej tętnicy oraz tworzenie się blaszek miażdżycowych. Upośledzony przepływ krwi w narządach i tkankach wynika ze zwężenia światła naczyń doprowadzających krew i z zatorowości obwodowej skrzeplinami powstałymi w blaszkach miażdżycowych. Do najważniejszych powikłań narządowych miażdżycy zaliczamy chorobę wieńcową, udar mózgu i przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych.

Definicje

Miażdżyca zarostowa tętnic kończyn dolnych

Miażdżyca zarostowa tętnic kończyn dolnych (PAD – peripheral arterial disease) jest chorobą o podłożu miażdżycowym, w przebiegu której dochodzi do niedrożności lub zwężenia naczyń tętniczych w obszarze od podnerkowego odcinka aorty do tętnic stóp i przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych. Miażdżyca jest przyczyną 98% przypadków niedokrwienia kończyn dolnych.

Chromanie przestankowe

Chromanie przestankowe oznacza silny ból mięśni kończyn dolnych pojawiający się w czasie marszu, zmuszający do zatrzymania się. Ból ustępuje po krótkim odpoczynku i powraca przy każdej próbie kontynuacji marszu. Przyczyną dolegliwości jest drażnienie receptorów bólowych zlokalizowanych w mięśniach produktami przemiany beztlenowej.

Pseudochromanie

Pseudochromanie to bóle kończyn dolnych występujące po wysiłku i niezwiązane z chorobami naczyń. Zwykle są powodowane chorobą zwyrodnieniową stawów, uciskiem rdzenia kręgowego (np. w przepuklinie jądra miażdżystego) lub neuropatiami obwodowymi.

Epidemiologia

Częstość występowania miażdżycy zarostowej tętnic kończyn dolnych szacuje się na 3-10%. Częstość ta wzrasta z wiekiem i u osób >70 r.ż wynosi 15-20%. W Polsce co roku notuje się około 40 tys. nowych zachorowań. Chorzy z miażdżycą są często obciążeni chorobami współwystępującymi, takimi jak: nadciśnienie tętnicze (40%), choroba niedokrwienna serca (ponad 25%) i choroba naczyń mózgowych (10-15%). U 20-25% chorych w 5-letniej obserwacji występuje zawał mięśnia sercowego lub udar mózgu. Śmiertelność w tej grupie jest 2-3-krotnie wyższa niż u pacjentów bez objawów niedokrwienia kończyn.

Zasadniczym powikłaniem miażdżycy zarostowej tętnic kończyn dolnych jest martwica kończyny wymagająca amputacji. Śmiertelność okołooperacyjna po amputacjach na wysokości uda jest bardzo wysoka i sięga nawet 20-30%. Warto dodać, że nawet po operacji rekonstrukcyjnej ryzyko utraty kończyny szacuje sie na 2-5%, a w obserwacji kilkuletniej ma 15-20%.