Wstęp

Czynniki ryzyka chorób układu krążenia dzieli się na główne i potencjalne. Czynniki główne można podzielić na modyfikowalne i niemodyfikowalne. Do potencjalnych można zaliczyć m.in. ekspozycję na metale ciężkie. Na podstawie licznych badań populacyjnych, np. British Regional Heart Study, NHANES II i NHANES III stwierdzono, że już niewielka przewlekła ekspozycja na ołów skutkuje zwiększoną śmiertelnością ogólną z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Metaanalizy badań epidemiologicznych z ostatnich 40 lat wskazują, że również przewlekła ekspozycja na kadm i mangan może skutkować zwiększonym ryzykiem wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, nadciśnienia tętniczego i miażdżycy naczyń obwodowych. Choć liczba przypadków zatruć metalami ciężkimi w Polsce w ostatnich latach spada, to narażenie na nie wciąż stanowi w naszym kraju istotny problem zdrowotny, szczególnie na Górnym Śląsku.

Zasady dopuszczania osób z chorobą serca do wykonywania pracy

Orzekanie w dopuszczaniu osób ze schorzeniami kardiologicznymi do pracy obejmuje ocenę:

• wywiadu zawodowego
• profilu ryzyka sercowo-naczyniowego
• istotnych chorób towarzyszących
• wydolności fizycznej
• obciążenia psychospołecznego.
  
  

Należy brać pod uwagę całość obrazu klinicznego (nie tylko choroby układu krążenia, ale także schorzenia współistniejące i czynniki ryzyka), a także ocenić, czy występują ograniczenia wydolności fizycznej lub obciążenia typu emocjonalnego. Istotna jest też znajomość charakteru wykonywanego zawodu (jest ich w Polsce >1800) oraz warunków fizycznych, psychicznych, biologicznych i społecznych, w jakich praca jest wykonywana.

Pracę i jej oddziaływanie na człowieka opisuje w medycynie pracy koncepcja oddziaływania i obciążenia. Praca i środowisko jej wykonywania określa się jako obciążenie (stres), który może nadmiernie działać na organizm lub prowadzić do przeciążenia, a rezultatem może być niezdolność do wykonywania pracy lub ograniczenia w jej wykonywaniu. Reakcja na obciążenie jest indywidualnie zmienna, decydują o tym m.in. różnice w postrzeganiu obciążenia czy zdolnościach przystosowania.

Wywiad zawodowy

Szczególne znaczenie mają:

• opis czynności zawodowych (w tym związanych z dźwiganiem i podnoszeniem ciężarów)
• warunki pracy
• obciążenie umysłowe
• rytm pracy
• presja czasu
• obciążenie emocjonalne
• praca zmianowa
• wielkość zakładu pracy
• możliwość zastępstwa w pracy (stopień obciążenia pracą)
• satysfakcja zawodowa.
  
  

Niekiedy wymagany jest opis drogi do miejsca pracy, wykształcenie, przyszłość zawodowa, a także ocena możliwości ewentualnego przeszkolenia i zmiany pracy. Wywiad powinnien również dostarczyć wstępną ocenę ogólnej wydolności organizmu.