WSTĘP

Pierwszą koronarografię selektywną wykonał w 1958 r. Sones z dostępu przez naciętą tętnicę ramienną. W drugiej połowie lat 60. Judkins i Amplatz wykonali to badanie z dostępu przez tętnicę udową. Koronarografia stała się podstawową metodą diagnostyczną u pacjentów z chorobą wieńcową lub jej podejrzeniem. Do dziś jest metodą referencyjną, na podstawie której podejmowane są decyzje o postępowaniu. Pozwala również na określenie ryzyka sercowo-naczyniowego.

Badanie wykonywane przez doświadczonego operatora w dobrze wyposażonej pracowni jest bezpieczne, niemniej niektóre powikłania mogą zagrażać życiu lub zdrowiu pacjenta. Nie jest też obojętna konieczność podania jodowego środka kontrastowego czy narażenie na promieniowanie jonizujące. Wszystko to zobowiązuje lekarza kierującego do ścisłego przestrzegania wskazań do badania.

Należy również pamiętać o możliwych ograniczeniach koronarografii (np. gdy obraz kliniczny nie koresponduje z jej wynikiem). U pacjentów z anomaliami tętnic wieńcowych lub rozsianymi zmianami miażdżycowymi zasadnicze znaczenie dla uzyskania wiarygodnego wyniku ma doświadczenie lekarza wykonującego badanie. Coraz częściej koronarografia jest jednym z badań koniecznych dla podjęcia stosownego leczenia.

Koronarografię wykonuje się w znieczuleniu miejscowym, przy użyciu koszulek naczyniowych o małej średnicy (1,8–2,0 mm), co pozwala ją przeprowadzić w trybie ambulatoryjnym lub w czasie hospitalizacji jednodniowej.

TECHNIKA BADANIA

Przygotowanie pacjenta

Badanie nie wymaga szczególnego przygotowania pacjenta. Każdorazowo należy oznaczyć morfologię krwi, stężenie elektrolitów, ocenić układ krzepnięcia oraz skontrolować czynność nerek (ocena klirensu kreatyniny). Przez co najmniej kilka godzin przed badaniem pacjent powinien być na diecie ścisłej.

Leczenie przeciwzakrzepowe

W przypadku pacjentów przyjmujących doustne leki przeciwzakrzepowe należy zaprzestać ich podawania na dwie doby przed badaniem lub zastąpić acenokumarol lub warfarynę heparyną drobnocząsteczkową (w zależności od ryzyka powikłań niedokrwiennych).

Zapobieganie nefropatii kontrastowej

Badanie wymaga podania jodowego środka kontrastowego, najczęściej w ilości <100 ml. W przypadku pacjentów z graniczną wydolnością nerek lub z rozpoznaną niewydolnością nerek należy odpowiednio wcześnie wdrożyć działania minimalizujące ryzyko nefropatii kontrastowej. Największe znaczenie mają dożylne przetoczenia płynów na kilka lub kilkanaście godzin przed badaniem. U pacjentów z klirensem kreatyniny <60 ml/min/m² badania nie powinno się wykonywać bez wcześniejszego przygotowania (m.in. dożylnego nawadniania już w dobie poprzedzającej badanie).