Wstęp

Niedokrwienie narządów jamy brzusznej wynikające ze zwężenia lub niedrożności pnia trzewnego, tętnicy krezkowej górnej i tętnicy krezkowej dolnej może mieć przebieg przewlekły lub ostry. Przewlekłe niedokrwienie jelit jest najczęściej wynikiem zwężenia lub niedrożności tętnicy krezkowej górnej w przebiegu miażdżycy. Do rzadkości należą przypadki objawowego zwężenia lub niedrożności pnia trzewnego lub tętnicy krezkowej dolnej. Z tego względu u chorych z objawami chromania brzusznego proces diagnostyczny i leczniczy skupia się głównie na patologii tętnicy krezkowej górnej.

Przyczyną ostrego niedokrwienia jelit jest najczęściej zator tętnicy krezkowej górnej, rzadziej ostra zakrzepica. Źródłem materiału zatorowego są jamy serca. Do zatoru najczęściej dochodzi u osób z migotaniem przedsionków lub zawałem mięśnia sercowego.

Anatomia

Narządy jamy brzusznej otrzymują krew tętniczą z trzech tętnic:

• pnia trzewnego (jego początek leży na przednim obwodzie aorty, najczęściej na wysokości Th12-L1, a koniec nad górnym brzegiem trzustki, gdzie pień trzewny dzieli się na tętnicę żołądkową lewą, tętnicę wątrobową wspólną oraz tętnicę śledzionową; pień trzewny zaopatruje w krew wątrobę, żołądek, drogi żółciowe, trzustkę, dwunastnicę oraz śledzionę)
• tętnicy krezkowej górnej (odchodzi od przedniego obwodu aorty na wysokości L1, nieznacznie poniżej pnia trzewnego; zaopatruje w krew całe jelito cienkie oraz prawą połowę jelita grubego: kątnicę, wyrostek robaczkowy, okrężnicę wstępującą i 2/3 okrężnicy poprzecznej)
• tętnicy krezkowej dolnej (jest najniżej położonym odgałęzieniem aorty brzusznej; odchodzi od przedniego obwodu aorty na wysokości L3, 4-5 cm powyżej rozwidlenia; jest znacznie cieńsza niż tętnica krezkowa górna, mniejszy też jest jej obszar unaczynienia; tętnica krezkowa dolna zaopatruje w krew lewą część okrężnicy i większą część odbytnicy).
  
  

Krew żylna odpływa z narządów jamy brzusznej żyłą wrotną, która powstaje z połączenia żyły krezkowej górnej i żyły śledzionowej, oraz żyłą krezkową dolną, która uchodzi do żyły śledzionowej. Żyła krezkowa górna odbiera krew z jelita cienkiego i 2/3 okrężnicy, żyła krezkowa dolna z odbytnicy, okrężnicy esowatej i zstępującej, a żyła śledzionowa z żołądka, śledziony i trzustki.

Postacie kliniczne

Przewlekłe niedokrwienie jelit

Przyczyną zwężeń i niedrożności pnia trzewnego i tętnic krezkowych są najczęściej zmiany miażdżycowe. Blaszki miażdżycowe stwierdza się zwykle w początkowym odcinku tych tętnic, blisko ich odejścia od aorty brzusznej. W badaniach sekcyjnych zmiany...