Definicja

Pojęcie „niewydolność serca” oznacza zespół objawów podmiotowych i przedmiotowych występujących w następstwie zaburzeń funkcji serca jako pompy, będących wynikiem strukturalnego bądź czynnościowego uszkodzenia serca upośledzającego zdolność komory do napełniania się lub do wyrzucania krwi. Do jej rozwoju prowadzą różne procesy chorobowe, wymagające często odmiennych metod leczenia.

Najbardziej charakterystycznymi objawami tego zespołu klinicznego są:

• duszność spoczynkowa lub wysiłkowa
• zmęczenie
• retencja płynów mogąca prowadzić do zastoju w płucach i do obrzęków obwodowych.
  
  

Zgodnie z definicją Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego z 2008 r. warunkiem rozpoznania tego zespołu oprócz wyżej wymienionych objawów są morfologiczne i czynnościowe nieprawidłowości w sercu. Najbardziej typowe to:

• powiększenie serca
• obecność trzeciego tonu lub szmerów w sercu
• nieprawidłowości w badaniu echokardiograficznym
• podwyższone stężenie peptydów natriuretycznych we krwi.

Epidemiologia

Epidemiologia niewydolności serca została dość dobrze poznana. W krajach wysoko rozwiniętych stwierdza się ją u około 2% dorosłych, przede wszystkim w wieku podeszłym. Rozpoznawana jest u 6-10% osób po 65 r.ż. i aż u 10-20% 70-80-latków. Ryzyko rozwoju niewydolności serca u dzisiejszego 40-latka szacuje się na 20%. Odsetek ten będzie dwukrotnie wyższy u dzisiejszych 40-latków z nieskutecznie leczonym nadciśnieniem tętniczym.

Niewydolność serca jest najczęstszą przyczyną hospitalizacji po 65 r.ż. Szacuje się, że jej leczenie pochłonie w USA w 2009 roku 37,2 miliarda dolarów. Koszty te będą istotnie wzrastać, ponieważ liczba osób hospitalizowanych z powodu niewydolności serca w ostatnim dziesięcioleciu wzrosła o 36%. Co ciekawe, w tym samym okresie liczba hospitalizacji z powodu choroby niedokrwiennej serca zmalała o 17%.

Rokowanie

Rozpoznanie niewydolności serca jest nadal istotnym problemem klinicznym, a rokowanie, mimo postępu leczenia, jest złe. Szacuje się, że około 40% chorych, którzy byli hospitalizowani z powodu niewydolności serca, ginie w ciągu roku albo wymaga ponownej hospitalizacji, a 50% chorych umiera w ciągu 4 lat od ustalenia tego rozpoznania.

Niewydolność serca, mimo leczenia, prowadzi zwykle do inwalidztwa. Chorzy wymagają znacznie częstszych konsultacji na szczeblu opieki podstawowej niż np. chorzy z dławicą piersiową, ponieważ niewydolność serca bardziej niż inne choroby przewlekłe ogranicza codzienną aktywność życiową i pogarsza jakość życia.