Wstęp

Tomografia komputerowa naczyniowa jest rodzajem tomografii komputerowej (TK), której zadaniem jest wizualizacja naczyń krwionośnych w celu poszukiwania patologii lub określenia ich dokładnej anatomii przed zabiegiem leczniczym. W ostatnich 20 latach metoda ta znacznie się rozwinęła. Do istotnej poprawy jakości obrazów naczyń krwionośnych przyczyniło się wprowadzenie w 1999 r. wielorzędowej tomografii komputerowej. Dzięki postępowi technicznemu pojawiły się tomografy o bardzo wielu rzędach (w 2007 r. zaprezentowano aparat 320-rzędowy). Czas trwania badania klatki piersiowej skrócił się z 25-28 s (w aparatach jednorzędowych) do 4 s (w aparatach 320-rzędowych). Dziś najczęściej wykorzystuje się aparaty 64-rzędowe, które pozwalają przeprowadzić badanie klatki piersiowej w 3-8 s (w zależności od techniki i modelu).

Angiografia TK jest najszybszym ze wszystkich naczyniowych badań nieinwazyjnych. Wyróżnia się też powtarzalnością i niezależnością od badającego. Jest stosowana w stanach nagłych, po urazach, a także w przypadkach przetok tętniczo-żylnych i chorób obejmujących główne pnie naczyniowe (tętniaki, odmiany rozwojowe). Ma ograniczone zastosowanie w ocenie naczyń żylnych.

Parametry konieczne do wiarygodnego zobrazowania naczyń krwionośnych

Wzmocnienie kontrastowe

Tomografia komputerowa naczyniowa wymaga podania środka kontrastującego, najczęściej dożylnie, w celu wzmocnienia kontrastowego krwi w naczyniach. Im lepsze wzmocnienie kontrastowe, tym łatwiejsza ocena naczynia (lepszy stosunek sygnału do tła i mniejsze wysycenie optyczne tła). Stopień wzmocnienia kontrastowego krwi zależy od wielu czynników, zarówno od rodzaju użytego środka, jak i cech pacjenta (do najważniejszych należą: masa ciała, wzrost, powierzchnia ciała i wskaźnik masy ciała – BMI).

Jednostki Hounsfielda

Stopień wzmocnienia kontrastowego określa się na podstawie umownej skali w jednostkach Hounsfielda (j.H.). Najniższa możliwa wartość to -1000 j.H. Odpowiada ona osłabieniu promieni X przenikających przez powietrze w temperaturze 20°C i wilgotności względnej 40-80%. Z kolei 0 j.H. odpowiada gęstości wody destylowanej w fantomie, a +1000 j.H. zbitej strukturze kostnej. Wartości dla większości tkanek miękkich wynoszą 20-70 j.H. Krew wzmocniona środkiem kontrastującym staje się dobrze widoczna po osiągnięciu wartości >100 j.H.

Właściwości środków kontrastujących

Środek kontrastujący powinien dawać wysycenie (w TK określane jako osłabienie promieni rentgenowskich) znacznie wyższe niż tkanki miękkie (w tym naczynia). Takie właściwości mają środki zawierające jod, który ma znacznie wyższą liczbę atomową niż ...